'Zehir gemisi' hakkında çarpıcı iddia: Donanma sulara gömecek!

Efe Can TAN/GERÇEKİZMİR - Sökümü İzmir Aliağa’da gerçekleştirilmek üzere Brezilya’dan yola çıkan ancak daha sonra izni bakanlık tarafından iptal edilen asbestli gemi ile ilgili flaş bir iddia Nae Sao Paulo’yu yeniden gündeme taşıdı.

İçinde yüzlerce ton asbest bulunduğu iddia edilen Brezilya menşeili eski uçak gemisi Sao Paulo Bakanlığın onayı ile sökümü İzmir Aliağa’da gerçekleştirilmek üzere yola çıkmış kent kamuoyunun, çevre ve emek örgütleri ile İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin eylemleri ve baskıları sonucunda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı kararı ile İzmir’e girişi engellenmişti.

Tehlikeli atık madde barındırdığı için Brezilya’ya yanaşması engellenen Sao Paulo’nun haklarını SÖK Denizcilik’ten kağıt üstünde devralan offshore şirketi MSK Denizcilik Hizmetleri ve Ticaret Ltd. Şirketi geçtiğimiz günlerde yasal anlaşmazlıklar nedeniyle gemiyi denize terk edeceğini Brezilya Çevre Bakanlığı ve Donanması'na bildirmişti.

GEMİ BREZİLYA’DA ‘ATIK SETİ’ OLDU!
Brezilya Çevre Bakanlığı’nın 10 Ocak’ta şirketin gemiyi terk etme konusundaki bildirimini paylaşırken Brezilya kanunlarına göre geminin ‘atık seti’ olarak belirlendiği ve Brezilya’da söküm için bir tersanenin bulunmadığı iddia edildi.

SİYASİ HAREKETLİLİK GEMİNİN AKIBETİNİ DE ETKİLEDİ!
Brezilya’da 2003-2010 arasında ülkeyi yöneten Luiz Inacio Lula da Silva geçtiğimiz günlerde gerçekleşen seçimde rakibi Jair Bolsonaro yendikten sonra yemin ederek görevine başlarken ülkede yaşanan siyasi hareketlilik tehlikeli atıklarla dolu geminin akıbetini de etkiledi. Ülkedeki iktidar değişikliğinin gemi hakkında hızlı adım atılmasını zorlaştırdığı yorumları yapıldı.

'DONANMA GEMİYİ BATIRACAK' İDDİASI!
Bünyesinde tonlarca atık madde bulundurduğu iddia edilen gemi hakkında içinde Belçika merkezli  NGO Shipbreaking Platform (Gemisöküm Platformu) ve Basel Action Network (Basel Eylem Ağı), İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi, Brezilya Asbest Mağdurları Ağı, Fransa Asbestin Yasaklanması Ağı ve Henry Pézerat Halk Sağlığı Derneği taban çevre ve emek örgütleri tarafından son üç günde üst üste acil ibareli iki basın açıklaması yayınlandı.  

Basın açıklamalarında Brezilya donanmasının Sao Paulo'nun ülke karasularına girmesini ve burada batmasını engellemek istediği ve toksik maddeler içeren gemiyi Brezilya karasularının açığında batırmak istediği iddia edildi. Bu iddia, Brezilya Çevre Bakanlığı'nın ihalelere dair belgelerin paylaşıldığı açık veri tabanına yüklenen bir toplantı tutanağında yer alan bir Donanma mensubunun ifadesine dayandırıldı. Geminin hali hazırda eski römorkörüne artık bağlı olmadığını ve başka bir römorkör tarafından Brezilya karasularının açığına çekilmeye başlandığı, bunun da isteyerek batırılma şüphelerini artırdığı belirtildi.

Yazıda çevre ve emek hakları savunan bu ağların Brezilya Donanması'nın bu eğilimi karşısında şok olduğu ve geminin ayrıca bir cebir uygulanmadığı takdirde kendiliğinden bir batma tehlikesi içerisinde olduğuna ikna olmadıkları belirtildi. Geminin gövdesinde hasarlar olduğu bilinmesine rağmen donanmanın 3 aydır geminin Brezilya'da herhangi bir askeri limana çekilmesine izin vermediği, Pernambuco Eyalet Yönetimi'nin geminin özel limanlara çekilmesine izin vermemesinin seyredildiğini ve geminin Brezilya’ya dönüp incelenmesini engellemek için donanmanın Atlantik Okyanusu’nda gemiyi batırmak istediği şüphesi olduğu ifade edildi.

"DONANMANIN GEMİNİN DÖNMESİNİ İSTEMEDİĞİ AÇIK"
Yazıda çevre örgütlerinden Basel Action Network’un (Basel Eylem Ağı) direktörü Jim Puckett’in görüşlerine yer verilirken Puckett yazıda donanmanın SÃO PAULO'nun Brezilya’ya dönmesini istemediğinin açık olduğu ve bir bahane bularak onu batırmak istediğini belirtti. Puckett yazısında Lula’nın müdahale etmemesi durumunda büyük bir çevre suçunun işleneceğine dikkat çekti.

‘DEVLET DESTEKLİ ÇEVRE SUÇU’’
NGO Shipbreaking Platform'un kurucularından İngvild Jenssen ise Lula’ya müdahale çağrısında bulundu geminin Rio De Janerio’ya geri getirilmesi gerektiğini belirtti. Jenssen söz konusu yazıda tehlikeli maddelerle dolu uçak gemisini batırmanın devlet destekli bir çevre suçu anlamına geleceğini belirtti.

BREZİLYALI BAKANLARA MEKTUP!
Gemisöküm Platformu ve Basel Eylem Ağı ile birlikte hareket eden içinde İşçi Sağlığı ve İŞ Güvenliği’nin(İSİG) de içinde bulunduğu bileşenler ise Brezilya İklim Değişikliği Bakanı Marina Silva ve Çevre Bakanı Rodrigo Agostinho’ya yönelik bir mektup gönderdi.

LONDRA PROTOKOLÜ İHLALİ!
Mektupta Sao Paulo uçak gemisi ile ilgili yaşanan gelişmelerden dolayı endişe duyulduğu belirtilirken geminin 28 Eylül’de geri dönüşüne başladığı fakat donanmanın geminin güvenli bir şekilde demirlemesi için bir hamle yapmadığının altı çizildi. Güvenli dönüşün Basel Sözleşmesi’nin gerekliliği olduğunun vurgulandığı mektupta geminin kasıtlı olarak batırılmasının ise Londra Protokolü’nün açık bir ihlali olacağı vurgulandı.

8 MADDELİK ÇAĞRI
Yazıda geminin limana yanaşması için hareket geçilmesinin aciliyet kazandığı vurgulanırken sorumluluğun Brezilya Hükümeti’nde olduğu belirtildi ve Brezilya Hükümeti’ne harekete geçmek için 8 maddelik bir çağrıda bulunuldu.