2 saatlik Erdoğan-Putin zirvesi sonrası kritik mesajlar

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştü. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya'nın başkenti Moskova'ya yaptığı günübirlik çalışma ziyaretinde, Rusya Devlet Başkanı Putin ile bir araya geldi. Görüşme 1 saat 50 dakika sürdü.

Görüşmede, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, MİT Başkanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ile Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da hazır bulundu.

Baş başa görüşmeden sonra heyetler arası görüşmeye geçildi. Erdoğan ve Putin, heyetler arası görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.

PUTİN: SURİYE'DE KALICI ÇÖZÜM İÇİN ÇALIŞMAKTAYIZ

Rusya Devlet Başkanı Putin şunları söyledi: 

"Türkiye, Rusya ve İran arasında daha önce yapılan üçlü zirveler verimli geçti. Sıradaki zirveyi Moskova’da yapmayı hedefliyoruz. Tarih konusunda mutabakat sağladık, İran tarafıyla da görüşmeliyiz. Görüşme yapıcı bir atmosferde geçti. Ekonomi ve beşeri ilişkilere yoğunlaştık. Tabii ki Suriye’de siyasi çözümü konuştuk. Suriye’de tüm sorunların sadece siyasi ve diplomatik yollarla çözülmesi mümkün. Sorunu siyasi ve demokratik yollarla çözmeyi düşünüyoruz. Diyalog hem Suriye toplumunda uzlaşma sağlayacak, hem Suriye'nin hem de komşu ülkelerin hayrına olacaktır.

Bölgedeki terör faailiyetlerinin durdurulması için görüşmeler yapıldı. Türkiye ile ortaklarımız terör tehdidine karşı birçok şey yapıyorlar. Bölgede gerginliğin azaltılması için birçok şeyin yapılması gerekiyor. İdlib’in istikrara kavuşması için neler yapılabilir bunu görüştük. Bu çalışmalar terörle mücadeleye zarar vermemelidir.

"ABD'NİN ÇEKİLMESİ OLUMLU BİR ADIM"

ABD’nin Suriye’den çekilme kararının bölgeyi ne şekilde etkileyeceği de görüşüldü. ABD’nin çekilme planı gerçekleşirse bu olumlu bir adım olacak. Bölge şu anda Kürtlerin elindedir. Şam’ın Kürtlerle diyalog içerisinde olmasını teşvik ediyoruz. Bu hem Suriye toplumunda birlik sağlayacak hem de komşu ülkelerin hayrına olacaktır. Türkiye ve Rusya, Suriye'de çatışma sonrasında da işbirliği yapmalıdırlar. Bu konuda bakanlarımız yetkililerimizin ortak çabaları olacak, böylelikle mülteciler konusunda güvenli bir şekilde ülkelerine dönebilsinler.

İKİ ÜLKE ARASINDAKİ İŞBİRLİĞİ

Ekonomi alanındaki işbirliğimiz artıyor. Geçen sene 23 milyar dolar hacmine ulaştık. Türk akımı deniz inşaatının tamamlanmasına şahit olduk. Türkiye’de Akkuyu Santrali kurulmakta, 2023’te faaliyete girmesi bekleniyor. Türkiye’yi partner ülke olarak davet ettik. 2019 yılında karşılıklı kültür ve turizm etkinlikleri olacak.”

ERDOĞAN: ABD'NİN ÇEKİLME SÜRECİNDE BOŞLUK OLUŞMAMALI

Cumhurbaşkanı Erdoğan da açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

"Ziyaretimiz elim bir kaza sonrasında gerçekleşiyor. Kazada aralarında 4 vatandaşımızın da bulunduğu 16 kişi hayatını kaybetti. 4 vatandaşımız için arama çalışmaları devam ediyor. Rus makamları gereken tüm çabaları göstermiştir. Türkiye ile Rusya arasında çok yoğun bir işbirliğine sahibiz. Son dönemde turizm bu işin başını çekiyor. İki lider olarak mevcut işbirliğimiz gün geçtikçe güçleniyor. Ticaret hacmindekiartış eğilimi devam ediyor. Bu da 26 milyar doları ticaret hacmimiz buldu. Akkuyu santrali ile Türkakım projeleri emin adımlarla ilerliyor. 2019 yılı çok özel bir yıl olacak. Karşılıklı kültür ve turizm yılı etkinliklerini gerçekleştireceğiz. Vize muafiyeti de görüşmenin gündeminde yer alıyordu. Tam muafiyet sağlanması ilişkilerin gereği olarak halkların kaynaşmasını güçlendirecektir.

Suriye'deki durumu ele alma fırsatı bulduk. ABD'nin çekilme kararını değerlendirdik. İdlib başta olmak üzere arazideki gelişmeleri gözden geçirdik. Türkiye-Rusya işbirlği Suriye'nin istikrarı açısından bir mihenk taşıdır. Türkiye olarak yegane amacın YPG PYD gibi terör örgütlerinin temizlenmesi görevimizi özellikle ifade ettim. ABD'nin çekilme sürecinde terör örgütlerinin istismar edebileceği bir boşluğun doğmaması kritik önemdedir. Türk-Rus işbirliğini dinamitlemeyi hedefleyen terör örgütlerine karşı ortak mücadelenin gereğini ifade etmek istiyorum. Aldığımız kararları süratle uygulayacağız. Suriyeli mültecilerin geri dönüşü konusunu da değerlendirdik. İşbirliğimizi önümüzdeki dönemde sürdüreceğiz. Önümüzdeki ay bu kez Ruhani'nin de katılımıyla yeni bir üçlü zirveyi Rusya'da gerçekleştireceğiz." 

ERDOĞAN: GÜVENLİ BÖLGE GÖRÜŞMESİ DEVAM EDİYOR

Soruları yanıtlayan Erdoğan, güvenli bölgeyle ilgili olarak “Güvenli bölge konusunda görüşmelerimiz devam ediyor. Bu konuda bizler için tehdit oluşturacak bölgelerin hassasiyeti devam ediyor. ABD bu konuda olumlu yaklaşımını zaten dile getirdi. Bu konuda Rusya ile de bir sorunumuz yok" dedi.

"İdlib'de terör örgütlerine karşı mücadelemiz ortak olarak devam edecek" diyen Erdoğan, "Dayanışmamızı teyit ettik. Anayasa komitesi konusunu da konuştuk. Dışişleri bakanlarımıza bu konuyla ilgili diplomatik süreci devam ettirmeleri konusunda İstanbul zirvesinde alınan kararın devam ettirilmesini görüştük" ifadelerini kullandı.

PUTİN: BÜTÜN TERÖRİSTLERLE MÜCADELE ETME KONUSUNDA HEMFİKİRİZ

Putin de güvenli bölgeyle ilgili soruya şu yanıtı verdi: "Türk dostlarımızın menfaatlerine saygı duyuyoruz. Özellikle güvenliğin sağlanması noktasında. İdlib’de sorunlar var, görüyoruz. Türk meslektaşlarımızla kordineli neler yapmamız gerektiğini görüştük. Savunma bakanları ne yapacakları konusunda anlaştılar. Bütün teröristlerle birlikte mücadele etme konusunda Türkiye ile hemfikiriz."

EROĞAN VE PUTİN: BM'YE YAZILAN MEKTUBA ŞAŞIRDIK

Erdoğan ve Putin, Avrupa'dan Suriye'deki anayasa komitesi için BM'ye yazılan mektubun kendilerini şaşırttığını belirtti.

Putin "Anayasa komitesi çok önemli bir alan. Sahadaki başarımızı pekiştirecek olan bir çalışmadır. Tüm taraflar arasında diyalog kurulması lazım. Taraflar daha çok siyasi irade göstermelidir. Biz çalışmalarımızı tamaladık ama tam nokta konulacak dönemde Cenevre’de ‘çalışma tamamlanmadı’ denildi. Avrupalı ortaklarımız BM’ye mektup yazdı, bunu hiç beklemiyorduk" diye konuştu.

GÖRÜŞME ÖNCESİ AÇIKLAMALAR

Görüşme öncesi iki lider kısa açıklama yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan  "Astana süreciyle başlattığımız üçlü zirveler; gerek Soçi gerek Ankara gerek Tahran, bunlar gerçekten dünyanın ilgisini çeken görüşmelerimiz oldu. Yine bu görüşmemizle birlikte bu sürecin devamının çok faydalı olacağına inanıyorum. Dayanışmamız bölge barışına katkıda bulunacak. Ticari ilişkilerimizdeki gelişme sürekli artıyor" dedi. 

Rusya Devlet Başkanı Putin de  "Erdoğan ile sık sık görüşmelerimizin sonucunu alıyoruz. Değerli dostum Erdoğan, ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin bu noktaya gelmesi sizin katkılarınızla olmuştur. Yetkililer ellerinden geleni yapmasına rağmen Kerç'te bir facia yaşandı, hayatını kaybedenler için başsağlığı diliyorum" ifadesini kullandı. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen hafta Rusya'nın önde gelen gazetelerinden Kommersant için "Türkiye-Rusya işbirliği, Suriye krizinin çözümü için kritik önemde" başlıklı bir makale kaleme almıştı.

Erdoğan makalesinde, "Terörle mücadele etmek için kimsenin müsaadesini isteyecek değiliz. Koşullar olgunlaştığında Suriye topraklarından ülkemizi tehdit eden teröristleri hedef alma hakkımızı saklı tutuyoruz" ifadesini kullanmış, Türkiye'nin Suriye Kürtleriyle veya Suriye sınırları içerisinde yaşayan hiçbir kesimle sorunu olmadığını vurgulamıştı.

Türkiye'nin sınırında yaşanan istikrarsızlığın ortadan kaldırılmasının ancak dost ve müttefiklerle iş birliği ve eş güdüm içerisinde olmakla mümkün olacağını belirten Erdoğan, ABD'nin Suriye'den çekilmesinin doğru yönde atılmış bir adım olduğunu, Suriye'de yaşanan krizin ancak Suriye'nin yaralarının iyileşmesinden fayda, derinleşmesinden ise zarar görecek ülkeler tarafından çözülebileceğine dikkati çekmişti.

2018'DE 25 GÖRÜŞME 

AA muhabirinin derlediği bilgiye göre Erdoğan ve Putin, 2018'de başta Suriye meselesi olmak üzere, farklı konuların gündeme geldiği çok sayıda görüşme yaptı. İki lider bu doğrultuda 7'si baş başa, 18'i de telefonla olmak üzere 25 defa görüştü. Erdoğan ve Putin ayrıca 6 zirvede de bir araya geldi.

Tüm bu görüşmelerin dışında iki lider Fransa'nın başkenti Paris'te, Birinci Dünya Savaşı'nın sona erişinin 100'üncü yıldönümü dolayısıyla düzenlenen anma töreni sonunda bir süre sohbet etmişti.

İLK BAŞ BAŞA GÖRÜŞME ANKARA'DA 

Erdoğan ve Putin, 2018'deki ilk baş başa görüşmeyi 4 Nisan'da Ankara'da yapılan Suriye Konulu Üçlü Zirve'den bir gün önce Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleştirmiş, ardından Türkiye-Rusya Üst Düzey İşbirliği Konseyi Toplantısı'na başkanlık etmişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin katılımıyla yapılan Üçlü Zirve'de ise Türkiye, Rusya ve İran'ın, Suriye'nin toprak bütünlüğünün korunması için "terörle mücadele kisvesi altında sahada yeni gerçeklikler yaratılmasına dair" her türlü girişimin reddedildiği vurgulanmıştı.

İKİ LİDER 6 ZİRVEDE BİR ARAYA GELDİ 

Erdoğan ve Putin, 2018'de 6 zirvede bir araya geldi. İki lider, bu doğrultuda 4 Nisan 2018'de Ankara'da, 7 Eylül'de Tahran'daki Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi, 26 Temmuz'da 10. Brezilya-Rusya-Hindistan-Çin-Güney Afrika (BRICS) Zirvesi, 17 Eylül'de Soçi Zirvesi, 27 Ekim'de İstanbul'da düzenlenen Türkiye, Rusya, Fransa, Almanya Dörtlü Zirvesi, 1 Aralık'ta G20 Liderler Zirvesi olmak üzere toplam 6 zirvede görüşmüştü.

İki lider, ayrıca Astana süreci kapsamında Suriye'deki sorunun çözümü noktasında 2018 boyunca önemli adımlar atarken, bölgesel, ikili ilişkiler ve ekonomi gibi farklı konularda da yoğun temaslarını sürdürdü.

Erdoğan'ın, 7 Eylül'de Tahran'da gerçekleşen Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi'nde, İdlib'de ateşkes konusunda yaptığı çağrı sonuç vermişti. Bu zirvenin ardından 17 Eylül'de düzenlenen Soçi Zirvesi'nde İdlib bölgesinde temas hattı üzerinde savaşçıların ve ağır silahların çekileceği bir bölge kurulmasına karar verilmişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin, Soçi'de yaptıkları ikili ve heyetler arası görüşmeler neticesinde İdlib'de silahlardan arındırılmış bir bölge oluşturulmasını kararlaştırmıştı.