2021 İzmir Tarımı’nın atılım yılı oldu: Neler yapıldı?

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in “Başka Bir Tarım Mümkün” vizyonu doğrultusunda oluşturduğu, kuraklık ve yoksullukla mücadele üzerine temellenen İzmir Tarımı stratejisi kapsamında 2021’de önemli adımlar atıldı. Tarım alanındaki yol haritasını “yerli tohuma ve yerli hayvan ırklarına sahip çıkmak, ürünleri işleyerek katma değerini yükseltmek, üreticiyi kooperatifler bünyesinde faaliyet göstermeye teşvik etmek ve ürünü ulusal ve uluslararası piyasada pazarlamak” şeklinde dört temel ilkeye dayandıran Büyükşehir Belediyesi, bu yıl üretici kooperatiflerinden 164 milyon lirayı aşan alım yaptı.

Üç fabrika yatırımı
İzmir Büyükşehir Belediyesi 2021’de Bayındır’da 100 milyon lira yatırım maliyetiyle günlük 100 ton süt işleme kapasitesine sahip Süt İşleme Fabrikası’nın temelini attı. 130 kişiye istihdam yaratacak bu fabrikayla yılda 44 milyonu keçi, koyun ve manda sütü olmak üzere toplam 110 milyon liralık ürün alınarak üreticiye destek olunacak. Günlük 6 ton et işleme kapasitesine sahip Ödemiş Et İşleme Tesisi ise 10 milyon liralık yatırımla hayata geçirildi ve üretim başladı. 75 kişiye istihdam olanağı sağlayan tesisin üreticiye yılda 85 milyon liralık desteği olacak.  Bergama’da 25 milyon liralık yatırımla günlük 10 ton kapasiteli Meyve Sebze Kurutma ve Şoklama Tesisi için hazırlıklar yine 2021’de başlatıldı. 80 kişiye istihdam olanağı sağlanacak bu yatırımla üreticiye yılda 10 milyon lira destek verilecek. Tesis 2022 yılı içinde faaliyete geçecek.

İzmir Tarımı Geliştirme Merkezi kuruldu
2021’de İzmir Tarımı stratejisi doğrultusunda önemli bir adım daha atıldı. Sasalı'da iklim değişikliği nedeniyle gelecekte olabilecek kuraklığa karşı toplumun bilgilendirildiği, tarımda doğru yöntemlerin uygulama seralarıyla anlatıldığı İzmir Tarımı Geliştirme Merkezi (İZTAM) kuruldu. Kent tarımının markalaşması için ARGE ve ihracat biriminin de yer aldığı İZTAM’da bulunan Tarımsal Biyocoğrafya Laboratuvarı’nda çiftçiye hangi havzada hangi üretim modellerini uygulamaları konusunda ücretsiz danışmanlık hizmeti veriliyor.

Atalık tohumlar koruma altına alındı
İzmir Büyükşehir Belediyesi 2021’de ilki 2011’de Seferihisar’da kurulan Can Yücel Tohum Merkezi’nin ikincisini Bornova Âşık Veysel Rekreasyon Alanı’nda hayata geçirdi. Atalık tohumların korunmasına ve yerel üretiminin sürdürülebilirliğine yönelik önemli işlevler sağlayan merkez, özellikle de yok olmaya yüz tutmuş tohum/gen çeşitliliğini gelecek kuşaklara aktarmayı amaçlıyor. Merkezde kurulduğundan bugüne kadar 300 öğrenciye eğitim verildi.

Bu yıl da üreticiye omuz verildi
Hızla gelişen süt üretim kapasitesiyle Türkiye’nin en önemli tarımsal üretim havzalarından İzmir’de manda yetiştiriciliğini yeniden canlandıran Büyükşehir Belediyesi, bu yıl Bergama, Kınık ve Tire ilçelerinde manda yetiştiriciliği eğitimleri düzenledi. Bergama’daki üreticilere 134 adet manda desteği verildi. 318 üreticiye ise bin 241 küçükbaş hayvan hibe edildi.  
Artan maliyetler nedeniyle yem ihtiyacını karşılamakta zorlanan 433 üreticiye yaklaşık bin 443 ton kuzu büyütme ve süt yemi desteği sağlandı. Su kaynaklarının verimli kullanılması için 2020’de başlatılan iklim dostu yem tohumu dağıtımları bu yıl da devam etti. 2 bin 456 kilo süt otu tohumu, 2 bin 513 kilo Macar fiğ tohumu ve 2 bin 280 kilo yem bezelyesi tohumu desteği verildi. Bu yıl aynı zamanda 60 ton karakılçık buğdayı 3 bin dekar araziye ekildi. Ödemiş Demircili Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin yaklaşık 20 yıldan beri atıl durumda olan taşlı tip un değirmeni yenilenerek yeniden devreye alındı.
2021’de 348 bin zeytin ve meyve fidanı, 62 bin nergis soğanı, 100 bin salep yumrusu, 60 bin salep fidesi, 40 bin lavanta fidesi dağıtılarak yeni üretim alanları oluşturuldu.

Terra Madre Anadolu çalışmaları hızlandırıldı
Büyükşehir Belediyesi İzmir Enternasyonal Fuarı (İEF) ile eşzamanlı 2-11 Eylül 2022 tarihleri arasında “Terra Madre Anadolu” adıyla yapılacak uluslararası gastronomi fuarı için çalışmalarını hızlandırdı. En büyük gıda hareketi Slow Food'un (Yavaş Gıda) önderliğinde iki yılda bir İtalya’nın Torino kentinde yapılan fuar ilk defa İzmir'de düzenlenecek.

Küçük ölçekli balıkçılara destek
Bu yıl küçük ölçekli balıkçılara tekne bakım malzeme desteği de verildi. Yarımada’da bulunan 22 Su Ürünleri Kooperatiflerine kayıtlı 389 balıkçıya 541 adet 2.5 litrelik antifouling boya ve 621 kilo epoksi macun desteği sağlandı.
Beydağ Barajı’nın kurulmasıyla bölgedeki tarım arazilerinin sular altında kalması ve yöre halkının önemli bir kısmının topraksız kalması nedeniyle kurulan Beydağ Su Ürünleri Kooperatifi’ne iki fiberglas tekne desteği verildi.

Çeşme kavunu coğrafi işaret aldı
2021’de Çeşme kavunu için Türk Patent ve Marka Kurumu’na yapılan başvuru kabul edildi ve Çeşme kavunu “coğrafi işaretli ürün” statüsüyle dünya pazarlarında yerini aldı. Karaburun ve Çeşme yöresinde yetişen hurma zeytini için yapılan coğrafi işaret başvurusu için ise sonuç bekleniyor.

Halkın Bakkalı dokuz ilçede
Kooperatif emeği doğal ürünleri yurttaşlarla buluşturan Halkın Bakkalı, kentin 9 farklı noktasında hizmet vermeye başlayarak sekiz şubeye ulaştı. Türkiye'nin çeşitli şehirlerinden 27 kooperatifin ürettiği yaklaşık 300 çeşit ürünü İzmirlilere sunan Halkın Bakkalı, online satış uygulamasını da başlattı. Üretici ve tüketiciyi aracısız buluşturan, Kadifekale, Kültürpark, Buca’da açılan yerel üretici pazarlarının dördüncüsü ise Bergama’da açıldı.

Zeytin Barış Yolu projesi başlatıldı
Büyükşehir Belediyesi bu yıl ilk kez kentin geleneksel lezzetleri ve coğrafi destinasyona özgü yerel ürünlerinin marka değerini artırarak gastronomi turizminde yer almasını sağlamak amacıyla Zeytin Barış Festivali düzenledi. Üretici ve tüketiciyi bir araya getiren festivalde Başkan Tunç Soyer, İzmir'in kültür ve turizm rotalarını Gelibolu Yarımadası ile buluşturacak Zeytin Barış Yolu projesinin hazırlıklarının başladığını da açıkladı.

Tarım makineleri hibe edildi
Üretici kooperatiflerinin altyapılarını güçlendirmek için İzmir Büyükşehir Belediyesi, son teknoloji tarım makinaları hibe etmeye devam etti. Bergama, Selçuk, Ödemiş, Kiraz, Menderes ilçelerindeki kooperatiflere süt tankı desteği verildi.

Arıcılık projesi hız kesmedi
İzmir Büyükşehir Belediyesi, Menderes Tahtalı Havzası’nda yürüttüğü arıcılık faaliyetlerini de yoğunlaştırdı. 2021 yılının Mayıs ayında kovanlar havzaya yerleştirildi ve nektar akım döneminde havzada bulunan hayıt bitkisinden elde edilen balların sağımı yapıldı. “İklim Değişikliği ve Arıcılık Çalıştayı" da düzenleyen Büyükşehir Belediyesi, bu yıl da arıcılık malzemesi desteğini sürdürdü.

Tarımsal sulama yatırımları hız kazandı
Kuraklığa karşı modern sulama yöntemlerinin yaygınlaştırılması kapsamında çalışmalar hız kazandı. Büyükşehir Belediyesi Menemen, Menderes ve Ödemiş’te üç sulama kooperatifinin tarımsal sulama altyapısını modernize etti. Ödemiş Birgi YAS-YÜS Sulama Tesisi ile Menderes Çamönü YAS Damla Sulama Tesisi’nin açık kanalları kapalı borulu sistem olarak yenilendi. Bu yıl yapımına başlanan “Dikili Yahşibey Sulama Göleti Damla Sulama Tesisi” 2023 yılı sulama sezonunda devreye alındığında 7 bin dekar tarım arazisi sulama suyuna kavuşacak. Bergama’da altı, Dikili, Kemalpaşa, Kınık, Menderes, Ödemiş ve Urla’da birer adet olmak üzere 12 sulama göleti yapımı için çalışmalarını sürdüren İzmir Büyükşehir Belediyesi, Ödemis¸ Yılanlı Sulama (YÜS) Tesisi’ne dayanıklı ve yüksek kapasiteli su depolama havuzları kurdu ve bin metre uzunluğundaki eski usul sulama sistemini de kapalı devreye dönüştürerek sulama hattında yaşanan su kayıplarını önledi.

Zararlılar ile mücadele
Kestane, narenciye, zeytin ve zeytinyağı üretimlerini olumsuz etkileyen hastalık ve zararlılara karşı mücadele sürdürüldü. Aliağa, Selçuk, Menderes, Bayındır, Karaburun, Foça ve Seferihisar’da zeytin ve narenciye üreticilerine, üründe verimi ve kaliteyi düşüren zirai zararlı ve hastalıklara karşı kullanılmak amacıyla DAP, bordo bulamacı ve feromon dağıtıldı. Kiraz, Beydağ, Tire ve Ödemiş ilçelerinde kestane kanserine karşı 6 bin litre ardıç katranı, 2 bin 545 kilo göztaşı, 8 bin 185 litre çamaşır suyu, 4 bin 224 adet koruyucu gözlük dağıtıldı. Karaburun’da üretim yapan 124 üreticiye zeytin sineği tuzakları hazırlayabilmeleri amacıyla toplam bin 419 kilo DAP (Diamonyum Fosfat) verildi.

Fıstık çamını kurtarmak için
Kozak Yaylası’nda fıstık çamındaki verim düşüklüğünün nedenlerini bulmak üzere kapsamlı bir proje yürüten ve bölgeye ikişer adet hava kalitesi ölçüm ve meteoroloji istasyonu kuran İzmir Büyükşehir Belediyesi, iklim ve hava kirliliğine yönelik birçok parametreyi tam zamanlı izlemeye ve ölçmeye başladı. Bölgeden toprak, yaprak, kozalak ve yağmur suyu örnekleri toplayan araştırma ekibi, verim düşüklüğünün olası nedenlerinden biri olarak görülen çam kozalak emici böceğine (Leptoglossus occidentalis) karşı özel olarak geliştirilen tuzakları da Ekim ayında belirlenen pilot bölgelere yerleştirdi.

Toprak analiz çalışmaları
Aşırı gübreleme ve sulama suyunun yanlış kullanımından kaynaklanan ürün kayıplarının ve çoraklaşmanın önüne geçebilmek için bilimsel analize dayalı tarımsal üretimi teşvik eden Büyükşehir Belediyesi, bu yıl 763 toprak analizi yaparak üreticileri doğru gübreleme ve sulama gereksinimleri konusunda yönlendirdi.