Asgari ücrete zam: Hangi formüller masada?

Asgari ücrete ara zam konusunda bir süredir devam eden gayri resmi görüşmeler bugün resmi nitelik kazanacak. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önceki akşam kabine toplantısından sonra yaptığı açıklamanın ardından Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nu bugün saat 14.00’te toplantıya çağırdı. Komisyonda işçileri TÜRK – İŞ, işverenleri de Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) 5’er üye ile temsil edecek. Komisyonda hükümet adına da 5 üye görev yapacak.

TÜRK – İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, geçen hafta HABERTÜRK’e yaptığı açıklamada, Milletin talebine cevap vermek lazım. İşçiye, çalışana nefes aldıracak ücret verilmeli” diyerek, en makul artışın 6 aylık enflasyon farkı olduğunu söyledi.

Enflasyonun üzerinde artış yapılmasını veya gıda enflasyonunun dikkate alınmasını isteyen görüşler de dile getirildi.

TİSK Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol ise yaptığı açıklamada, Türkiye’nin tüm dünya gibi olağanüstü ekonomik şartların küresel boyutta yaşandığı bir dönemden geçtiğini, artan emtia fiyatları, enerji ve taşıma maliyetlerinin yanı sıra Rusya – Ukrayna krizi gibi küresel sorunlar ve yüksek belirsizlik ortamının birçok sektörü olumsuz etkilemeye devam ettiğini belirtti. Akkol, asgari ücretle ilgili yapılacak değerlendirmelerde bu belirsizlik ortamının göz önünde bulundurulmasının kritik öneme sahip olduğunu kaydetti.

ASGARİ ÜCRETE ARA ZAM NEDEN GÜNDEME GELDİ?

2022 yılında asgari ücret brüt yüzde 40, net olarak da yüzde 50.5 oranında artırıldı. Geçen yıl yüzde 36.08 olan yıllık enflasyon izleyen aylarda hızla artmaya devam etti. Şubat ayında yüzde 54’ü aşan enflasyon nisan ayında yüzde 70’e, mayıs ayında da yüzde 73.50’ye çıktı. Beş aylık enflasyon ise yüzde 35.64 oldu. Pazartesi günü haziran ayı enflasyonu açıklanacak. Haziran enflasyonu yüzde 3 olduğunda 6 aylık enflasyon yüzde 39.7’ye çıkacak.

Asgari ücret 2016 yılından beri yılda bir defa belirleniyor. Ancak, enflasyonun ocak ayından itibaren yüksek açıklanması, yılın ilk aylarından itibaren ara zam tartışmasını gündeme getirdi.

YENİ ASGARİ ÜCRET NE OLUR?

Şu an asgari ücret brüt 5004 TL. Bu tutardan 700.56 TL SGK primi işçi payı, 50.04 TL de işsizlik sigortası primi işçi payı olmak üzere toplam 750.60 TL kesiliyor. İşveren ayrıca 775.62 TL SGK primi, 100.08 TL işsizlik sigortası primi olmak üzere 875.70 TL prim ödüyor. Böylece asgari ücretin işverene maliyeti 5.879.70 TL’ye ulaşıyor.

Brüt asgari ücrete yüzde 20 oranında zam yapıldığında asgari ücret brüt 6004.80 TL, net 5104.08 TL’ye çıkacak.

Yüzde 25 artışla asgari ücret brüt 6.255 TL, net 5316.75 TL;

Yüzde 30 artışla brüt 6505.40 TL, net 5742.09 TL;

Yüzde 35 artışla da brüt 6755.40 TL, net 5742.09 TL’ye yükselecek.

PRİM İNDİRİMİ OLACAK MI?

Asgari ücretteki artışın maliyetinin bir kısmının devlet tarafından üstlenilmesi halinde işçiye daha yüksek artış mümkün olacak.

Örneğin, brüt ücret yüzde 20 artırılıp, işçi primi 10 puan indirildiğinde işçinin net ücreti 600 lira daha fazla artacak ve 5704 liraya çıkacak. Net ücretteki artış oranı yüzde 34’e ulaşacak.

İşçi priminin 10 puan indirilmesi durumunda brüt ücret yüzde 25 arttığında net ücret yüzde 40; yüzde 30’luk artışta net ücret yüzde 45; yüzde 35’lik artışta da net ücrette yüzde 51 oranında artış olacak.

ASGARİ ÜCRET ARTIŞI NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRECEK?

Kanuna göre, yeni asgari ücret, Asgari Ücret Tespit Komisyonu kararının Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihi izleyen ayın başından geçerli olmak üzere uygulanıyor. Karar 30 Haziran’a kadar Resmi Gazete’de yayımlanırsa yeni asgari ücret 1 Temmuz’dan itibaren uygulanacak. İşçiler, temmuz ayının sonunda artırılmış tutar üzerinden ücret alacaklar.

Komisyon kararının Resmi Gazete’de yayımlanması temmuz ayına kalırsa yeni tutar 1 Ağustos’tan itibaren uygulanacak. Ancak, sürpriz yaşanmaz ise hazırlıklar kararın 30 Haziran’a kadar yayımlanıp, 1 Temmuz’dan itibaren uygulanması yönünde.

İşçi priminde indirim kararı alınırsa kanun değişikliği gerekiyor. Kanun değişikliğinin temmuz ayında yapılması, yeni asgari ücretin 1 Temmuz’dan geçerli olmasına engel teşkil etmeyecek.

KÜÇÜK İŞLETMELER NASIL GÖZETİLECEK?

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Çalışma Bakanlığı’nın, belli sayıya kadar personel çalıştıran işverenleri gözetecek bir yöntem geliştireceğini söyledi. Nasıl bir yöntem uygulanacağı henüz bilinmiyor. 2016 – 2021 yıllarını kapsayan dönemde işverene her ay 75 – 100 TL gibi tutarlarda asgari ücret desteği veriliyordu. Bu yıl son verilen asgari ücret desteğinin, işçi sayısı az olan küçük işletmeler için yeniden getirilmesi mümkün bulunuyor. (Habertürk-Ahmet Kıvanç)