Bakanlığa ‘Nae Sao Paulo’ çağrısı: Çok güveniyorlarsa denetime açsınlar!

Aliağa Gemi Söküm Tesisleri, yıllardır hurda gemilerin sökümü sürecinde yaşanan kirlilik, iş cinayetleri, özellikle asbest ve tehlikeli maddelerle gündeme geliyor. Geçtiğimiz yıl Brezilya donanmasına yıllarca hizmet eden ve üzerinde yüzlerce ton asbest barındırdığı iddia edilen Nae Sao Paulo isimli geminin Aliağa’ya getirilip sökülecek olması kamuoyunda uzun süre tartışılmıştı. Uzmanlar ve çevre örgütlerinin Türkiye’ye getirilmesine karşı çıkarak asbest tehlikesine dikkat çektiği geminin sökümü için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın Sök Denizcilik adlı firmaya 30 Mayıs 2022’de izin verdiği ortaya çıktı.

İlkses Gazetesi'nden Çağla Geniş'in haberine göre gündeme oturan tartışmalı kararı değerlendiren Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD) Başkanı Mehmet Şeyhmus Ensari, römorkörler ile çekilecek geminin Rio de Janeiro’dan Aliağa’ya 1 ay içerisinde getirileceğini söyledi. Gemide en tehlikeli tür olarak bilinen ve sökümü de oldukça zor olan ‘püskürtme’ türü asbest bulunabileceğine dikkat çeken Ensari, “Bu gemi orada çalışan binlerce işçiyi, Aliağa halkını ve Ege Denizi’ni zehirleyecek. Asbest sebebiyle ortaya çıkan kanser türlerine yakalanan kimse yaşamıyor! Bugünkü şartlarda bu gemi Aliağa’da sökülmemeli. Sökülürse bu bir toplu katliamdır” dedi. Ensari, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yetkililerinin söküm işlemlerine ilişkin tehlikeli ya da riskli bir durumun söz konusu olmadığı yönündeki açıklamalarına ise “Kendilerine çok güveniyorlarsa gemiyi denetime açsınlar!” sözleriyle karşılık verdi.

YAZIDA ASBESTTEN BAHSEDİLMİYOR
30 Mayıs 2022 tarihinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan şartlı izin yazısında şu ifadelere yer verildi: “İthalatçı ülke yetkili kurumu olan Bakanlığımızın, planlanan taşımanın Basel Sözleşmesi hükümlerine uygun yapılması, mümkün olduğunca atıklardan arındırılmış olması, gemide radyoaktif madde bulunmaması ve geminin radyasyon ölçümlerinin fon seviyesi altında bulunması şartıyla itirazı bulunmamaktadır. Gemi ülkemize geldiğinde yanaşma izni verilmeden yetkili kurum tarafından radyasyon ölçümleri yapılacak ve ölçümlere ilişkin harcamalar Sök Denizcilik ve Tic. Ltd. Şti. tarafından karşılanacaktır. Ölçüm sonucunun beyan edildiği gibi fon seviyesi değerlerinin altında olduğunun ve gemide radyoaktif madde bulunmadığının tespit edilmesi halinde gemi söküm tesisine yanaştırılacaktır. Ölçümler sonucunda gemide beyana aykırı radyasyon çıkması durumunda gemi ihracatçı ülkeye geri gönderilecektir. Ülkemizde koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında Sağlık Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, ilgili idari mülki amirlikler ve ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşlarının tedbir ve kararları doğrultusunda sosyal mesafe ve hijyen kuralları başta olmak üzere belirlenmiş/belirlenecek hususlara azami dikkat edilerek iş ve işlemler yürütülmektedir. Basel Sözleşmesi’ne göre yukarıda bahsedilen taşıma işlemi için verilen şartlı onayımız göz önüne alınarak yazılı onayınızın tarafımıza gönderilmesini rica ederim.”

BU BİR TOPLU KATLİAMDIR
Römorkörler ile çekilecek geminin Rio de Janeiro’dan Aliağa’ya 1 ay içerisinde getirileceğini belirten Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD) Başkanı Mehmet Şeyhmus Ensari, “Geçen yıl bunu Türkiye’ye ilk olarak biz duyurmuştuk. Brezilya’daki asbest işiyle ilgili bir adam geminin Türkiye’ye satıldığıyla ilgili bir bilgi paylaştı. Önce çok dikkate almadık, sıradan bir gemi olduğunu düşündük. Sonuçta Aliağa’ya her gün gemi gelip gidiyor. Sonra gemiyi araştırdım ve gördüm ki korkunç! 1 ay önce de Bakanlığın onay yazısı elimize ulaştı. Bu işin şakası yok. Çekicilerle anlaşmalar yapılmış, gemi geliyor. Türkiye, gemi sökümünde üçüncü dünya ülkeleri ile yarışıyor. Norveç akılsız mı? Neden yılda 2-3 gemi söküyorlar? Avrupa’ya bir günah keçisi lazımdı, Aliağa’dakiler de buna çanak tuttu. Para hırsı için işin tehlikesini göz ardı ettiler. Pakistan, Bangladeş ve Hindistan ile yarışıyoruz biz gemi sökmek için. Bu bir toplu katliamdır. Bu gemi orada çalışan binlerce işçiyi, Aliağa halkını ve Ege Denizi’ni kirletecek. Çandarlı sahilinde gemi söküm parçaları gördüklerini söylüyor insanlar. Akıntıyla Aliağa’dan oraya kadar gidiyor. Bu kadar disiplinsiz ve denetimsiz yürütülüyor süreç” dedi.

DENETİM ÇAĞRISI: PARA İSTEMİYORUZ!
Ensari, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yetkililerinin söküm işlemlerine ilişkin tehlikeli ya da riskli bir durumun söz konusu olmadığı yönündeki açıklamalarına ise, “Eğer kendilerine çok güveniyorlarsa bu gemiyi denetime açsınlar. Asbest Söküm Uzmanları Derneği olarak para istemiyoruz. Bakalım ortam ölçümü yapılıyor mu, işçilere koruyucu ekipman veriliyor mu, kapalı yerlerde bölge karantinaya alınmış mı? Satılmış çok laboratuarlar, uzmanlar var. Sahte raporlar yazıyorlar” karşılığını verdi.

ÇOK TEHLİKELİ BİR TÜR
Yıllarca donanmaya hizmet veren gemide ‘püskürtme’ türü asbest bulunabileceğini dile getiren Ensari, “Bu gemide muhtemelen püskürtme asbest var. Yani püskürterek yüzeyleri kapatıyorlar. Bu hem çok tehlikeli bir asbest türüdür hem de sökümü beladır. Asbest sebebiyle ortaya çıkan kanser türlerine yakalanan kimse yaşamıyor! Bugünkü şartlarda bu gemi Aliağa’da sökülmemeli. Sökülürse toplu katliamdır. Madenciler için bu işin fıtratında var demişlerdi, gemi sökümcüler içinde diyecekler ileride. Bakanlık şartlı onay yazısında ‘Ölçüm sonucunda gemide beyana aykırı radyasyon çıkması durumunda gemi ihracatçı ülkeye geri gönderilecek’ diyor. Kendini kurtarıyor, asbestten bahsetmiyor. Radyoaktif madde zaman içerisinde kaybolabiliyor. Radyoaktif madde olan parçalar zaten gemiden sökülmüştür. Mesela paratoneri falan sökerler. Gemi aslında yürüyecek halde değil. Gemi çekilerek gelecek. 2017 yılında donanma dışına çıkarılmış. Avrupa’da bu kadar gemi söküm tesisi ve firmaları varken neden hep Aliağa? Neden Avrupa sökmüyor. Bu gemiyi Fransa üretip Brezilya’ya satmış. Madem Fransa üretmiş bu gemiyi neden kendi sökmüyor?” diye sordu. (Çağla Geniş / İlkses Gazetesi)