Bu kooperatif Türkiye'de ilk ve tek: Yazar da kazanacak okuyucu da!

Efe Can TAN/GERÇEKİZMİR - Yaklaşık iki buçuk yıl önce yazar Erdoğan Baysal liderliğinde 8 ortağın bir araya gelmesiyle kurulan İzmir Yazarlar Kooperatifi (İZYAKO) pandemi nedeniyle çalışmalarına verdikleri zorunlu aranın ardından tekrar aktif olarak faaliyet yürümeye başladı.

TÜRKİYE’NİN TEK YAZARLAR KOOPERATİFİ!
Yazarların yaşadığı sorunları kooperatif yapısı ile çözmek, okuyucuya daha uygun fiyatlarla kitap ulaştırmak için bir araya gelen İZYAKO’nun başkanlığını Yazar Serkan Esen yapıyor. Kooperatifin yönetim kurulu üyeleri ise Yazar Aysun Nacarfırat ve Yazar Ayşe Figen Manav. Kooperatif Türkiye’de yazarların bir araya gelerek oluşturduğu ilk kooperatif olma özelliğini taşıyor.

Kendileri ile yaptığımız söyleşide üç isim de yazarların haklarını alamadıklarından bahsederken, kooperatif olarak yazan ve yazmak isteyen gençlerle buluşmak istediklerini, okuyuculara kooperatif yapısı ile indirimli kitap ulaştıracaklarını söylediler ve yazarlığa ilk adımını atan gençleri ‘merdiven altı’ yayınevlerine karşı uyararak İZYAKO çatısı altında olmaya davet ettiler.

BİZ YAZARLAR BU İŞİN EKONOMİK OLARAK EN AZ FAYDASINI GÖRENLERİZ
Kooperatifin ortaya çıkış nedenini ve hangi eksikliği dolduracağını anlatarak sözlerine başlayan Yönetim Kurulu Başkanı Serkan Esen şunları kaydetti: Biz yazarlar bu işin ekonomik olarak en az faydasını görenleriz. Kitapları yoğun satan isimler değiliz. Ortaya çıkarttığımız eserin karşılığını almakta problem yaşıyoruz. Türkiye’de artık kitap da ekonomik koşullarla birlikte çok ulaşılabilir olmaktan çıktı. Bu noktada biz de dayanışma ruhu içerisinde hem yazarın haklarını korumak hem de okuyucuya ekonomik şekilde kitap ulaştırmak için diğer dağıtım ve maliyet kanallarını çıkartarak bu yola girdik. Tüm ülkemizin kültür-sanat ve edebiyat hayatına da katkı sunmak için bir araya geldik. Yerel yönetimlerin daha rahat destekleyebildiği bir yapı haline geldik kooperatif olduğumuz için.

SOYER İLE AYNI KAREDE YER ALMAK İSTİYORUZ!
İzmir’de yerel yönetimlerle gerçekleştirdikleri görüşmelerden bahseden Esen, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’e çağrı yaptı.

Esen şunları kaydetti: İzmir’de ilçe belediyeleri ile görüşmelerimiz oldu. İzmir Büyükşehir Belediyesi ile de görüştük aslında ama biz Tunç Soyer ile de görüşmek istiyoruz, aynı kare içerisinde yer almak istiyoruz. Tunç Başkan bu şehrin markası. O markanın bize destek olması gerektiğine inanıyoruz. Herhangi bir sivil toplum kuruluşu kurulduklarında belediyelerin kapısını çalarlar maddi destek için ama biz bunu amaçlamadık hiçbir zaman. Beklentimiz yok maddi olarak olmayacak da. İzmir halkına ulaşmak için taleplerimiz var. Amacımız okuyucuya ekonomik şekilde ulaştırıyoruz, biz aynı zaman da yayıneviyiz.

KOOPERATİF OKUYUCUYA DOĞRUDAN ULAŞACAK!
Sözlerine devam eden Esen, yazarın kitabını oluşturduktan sonra yayın evine kadar giden süreci  ve bunun kooperatif çatısı altında nasıl yeni bir yöntemle gerçekleşeceğini anlattı.

Esen, "Yayınevi bir yazarın kitabını bastığında yazar bir para öder veya daha sonra telif adı altında sonradan öder. Daha sonra kendisi de para kazanarak bunu dağıtım firmalarına verir. Türkiye’de iki önemli dağıtım firması. Onlar da kitapçılara verir. Arada dağıtım firması para kazanıyor, kitapçı para kazanıyor kazanmalı da zaten, kargo ve benzeri maliyetler devreye giriyor kitabın yayınevinden çıkıp okuyucuya ulaşması çok maliyetli oluyor. Biz kooperatif olarak okuyucuya doğrudan ulaşmak istediğimiz için, kooperatifin kazancını minimize ederek bu işi yapıyoruz. Okuyucuların bize ulaşması için doğrudan etkinlikler birinci yöntem, ikincisi sosyal medya ve internet, gelip ofisimizden satın almak isteyen de gelebiliyor. Bunların hepsi minik minik kanallar. En doğru kanallar toplu organizasyonlar" dedi.

KİTAP KAĞIDI KARABORSA OLDU!
Türkiye’deki kitap fiyatlarının yükselişi hakkında konuşan Esen, ‘’Türkiye’de kitap pahalı. Bu kadar pahalı bir ürün olmasının nedeni son dönemde oldu. Döviz kurlarının yükselişi ve kağıt fiyatlarının da yükselmesini etkiledi. Şu an olan kaçınılmaz son. Kitap kağıdının karaborsası oluştu artık. Zaten pahalı olan ürün daha da pahalı hale geliyor ama kitap pahalı olduğu için değil zaten okunmuyordu. Eğitim sisteminin bunu desteklemesi şart, içi dolu bir eğitim sisteminin! Herkese kitap okutmak için görev düşüyor. Biz kolaya kaçmadık, gider yayınevlerinden kitabımızı çıkarırdık ama biz zor olanını seçtik, yayınevimizi kurduk’’ dedi.

BENİM ÇOK PARALARIMI ALDILAR!
İZYAKO’nun Yönetim Kurulu Üyesi Aysun Nacarfırat ise daha önceki kendi kitabını bastırma sürecini anlatarak o dönem başvurduğu yayınevi ile yaşadığı süreçten bahsetti.

Nacarfırat: Türkiye’de okuma oranı çok düşük. Son senelerde ve son 6 aydır kitaba yapılan zamlar aldı başını gidiyor. Ekonomik olarak okuyucuya dokunmak bizim en büyük misyonumuz. 100 lira gibi kitapları biz yüzde 40, 50 indirimle sunuyoruz. Tabi üyelerimizin artması gerekiyor. Üyelerimiz arttığı takdirde daha zengin bir kitap platformu oluşturmuş olacağız. Bizim en çok beklentilerimizden biri bizim etkinliklerde desteklenmemiz gerekiyor basın bizim için çok önemli. Ege bölgesinde bu oluşumdan bahsedilmesi çok önemli. Kitabı olan, çekimser kalan biri bizimle iletişime geçebilir bizimle sizin sayenizde. Ben öyleydim mesela. Çok ciddi sıkıntılar yaşadım. Bu anlamda böyle bir yer var bize danışabilirler. Ben de o yollardan geçtim benim çok paralarımı aldılar! Kitabımı bastırdığım yer adını duyurmuş bir yer. Maalesef merdiven altı yayınevleri ile karşılaşabiliyorsunuz. Yayınevi şunu yapmalı; Gittim kitabımı bastırdım, kitaplar geldi sonra evimi önüne yığdılar, ben telefonla aradım ben sordum bu kitapları nasıl satacağım diye? Bana dediler ki ‘biz buna karışmıyoruz’. Sizin inisiyatifinizde dediler. Bana yardımcı olmaları gerek aslında.

YAZARLAR YAZDIKLARINDAN PARA KAZANABİLİYOR!
Kooperatifin bir diğer Yönetim Kurulu Üyesi Ayşe Figen Manav da gelecek hedeflerinden bahsederken, yerel yönetimden beklentilerini kendilerine olanak yaratmak olduğunu kaydetti.

Manav şunları kaydetti: Biz kooperatifi kurmaya karar verdiğimizde bir çok arkadaşımızın yaşadığı dolandırılma, kandırılma, beklentilerin karşılanmaması durumları etkili oldu. Bunun başında telif hakkı geliyor. Ben ilk kitabımı çıkarmaya kalktığımda ücreti ödendi ama basılmadı hiçbir hak talep edemedim. Bunu yapan kişiler bu niyetle yola çıkan kişiler önlemlerini alıyorlar zaten. Bu problemler bizi bir araya getirdi. Yazar kitabevine gidiyor kitabını bastırıyor ona 50 tane kitabından veriyorlar telifini almış oluyor. Burada hangi yazar hangi kitabını satarsa satsın kendi de kazanıyor. Çok cüzi miktar kooperatife kalıyor bağış olarak. Bu anlamda yazarlara katkısı oldu. Yazarlar yazdıklarından para kazanabiliyor. Türkiye’nin tek yazarlar kooperatifiyiz biz aynı zamanda. Ofisimizde gördüğünüz A’dan Z’ye her şeyi kendimiz yaptık. Belediyelerden tek beklentimiz bizi tanımaları bize olanak yaratmaları. Ben inanıyorum güzel şeyler olacak. Bir aylık çalışma içinde belediyelere, derneklere gittik güzel geri dönüşler aldık. Davetler aldık etkinliklerden. Bayındır’a gittik cebimizden harcama yaptık. Kooperatifimizin göz önünde olmasını istiyoruz. Koşacağımız günler de olacak.

ERDOĞAN BAYSAL’IN ‘VATANIM SENSİN’DE İSMİ BİLE GEÇMEDİ!
Yayınevi-yazar ilişkisi hakkında konuşan kooperatif Başkanı Esen kooperatifin kurulumuna da öncülük eden Yazar Erdoğan Baysal’ın yaşadığı telif haksızlığını anlatarak sözlerine devam etti ve ilk kitabını basacak gençlere çağrı yaptı: Yayınevi sizin kitabınızı basar adam bunu yeri gelir korsan satar ruhunuz duymaz, sattıkça paranızı öderiz der siz bilemezsiniz. 100 tane satar size  5 tane satıldı der. İşte burada dürüstlük devreye giriyor. Biz burada ticari bir kurum yerine sivil toplum kuruluşu olarak bunu yapmak istiyoruz. Erdoğan Baysal’ın önderliğinde yapacağız bu işi onun uzmanlığı yazar yetiştirmek. Erdoğan  Abi’nin başına gelen de şudur aslında Vatanım Sensin dizisi  yıllarca Kanal D’de yayınlanmış bir dizi. Oradaki Albay Cevdet karakterinin gerçek ismi Gavur Mümin’dir aslında. Gavur Mümin kitabının yazarıdır Erdoğan Baysal. O dizide bırakın para kazanmayı ismi bile geçmedi, bir teşekkür bile edilmedi, Türkiye’deki yazarın gerçeği bu maalesef bunu değiştirmemiz lazım. Olumsuz tecrübe yaşayan yazarlar olarak bir araya gelmemiz şaşılacak bir şey değil. Bizde kaç tane kitabınızın satıldığı şeffaftır. Kooperatif ortak sistemi burası. Benim ortaklarım ‘benim kaç kitabım satıldı’ dediğinde ben belgeli olarak sunmam gerek. Satış noktasında yazara büyük avantaj sağlıyoruz. Biz ilk kitabını basacak insanların konusuyuz. Danışabilecekleri bir noktayız.

E-KİTAP VURGUSU
Sözlerini tamamlarken e-kitap vurgusu yapan Esen ‘Z Kuşağı’nın taleplerine duyarsız değiliz’ dedi.

Esen, "Günümüzde artık yayıncılık, baskı çok farklı yere gidiyor. E-kitap diye bir gerçek var. Kitap sektörü de basılı kitaptan elektronik ortama dönecek yavaş yavaş. Bir yandan da sesli kitap diye bir olgu var. Biz her ikisi için de bir çalışma içindeyiz, yakın zamanda oturtacağız. Z kuşağının taleplerine de duyarsız değiliz" diye konuştu.