Buca Cezaevi alanı davasında bir önemli karar daha: Planlar da iptal!

GERÇEKİZMİR - Yıkımı tamamlanan Buca Cezaevi alanı planlarına dair yargı süreci peş peşe alınan önemli kararlarla devam ediyor.  

Alanın kamusal yeşil olan olarak planlanmasını isteyen İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin yürüttüğü yargı mücadelesinde bir kritik karar daha açıklandı.

İzmir 6.İdare Mahkemesi bakanlığın alanı rezerv alan ilan etmesine karşı açılan davada verdiği yürütmeyi durdurma kararının ardından bu kez yetkiyi tamamen iptal etmişti. Bu kararla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının alanla ilgili plan yapma yetkisi ortadan kalkarken, İzmir 4.İdare Mahkemesi de Büyükşehir Belediyesi, meslek odaları ve çevreci avukatlar tarafından planların iptali talebiyle açılan davada kararını açıkladı. 

Rezerv alan davasında çıkan iptal kararının ardından İzmir 4.İdare Mahkemesi de yetki ortadan kalktığı için planların niteliğine bakmazsınız iptal kararı aldı. 

İŞTE O KARAR: 
Mahkemenin karar açıklamasında şu ifadelere yer verildi: 

Karar veren İzmir 4. İdare Mahkemesi'nce dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü: Dava, davacılar tarafından, İzmir ili, Buca ilçesi, İnönü Mahallesinde, muhtelif parselleri kapsayan alanın (Buca Cezaevi Alanı dahil) 6306 sayılı Kanun'un 2. maddesi uyarınca "Rezerv Yapı Alanı" olarak belirlenmesi akabinde hazırlanarak 10.10.2022-08.11.2022 tarihleri arasında askıya çıkarılan NİP-35663924 numaralı 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliği ile UİP-35020770 numaralı 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliğinin iptali istemiyle açılmıştır. 

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun'un "Amaç" başlıklı 1. maddesinde; "Bu Kanunun amacı; afet riski altındaki alanlar ile bu alanlardışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemektir." hükmüne, "Tanımlar" başlıklı 2. maddesinin (c) bendinde; "Rc) Rezerv yapı alanı: Bu Kanun uyarınca gerçekleştirilecek uygulamalarda yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere, TOKİ’nin veya İdarenin talebine bağlı olarak veya resen Bakanlıkça belirlenen alanları ifade eder" hükmüne yer verilmiştir. 

Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği'nin "Rezerv
UYAP Bilişim Sistemindeki bu dokümana http://vatandas.uyap.gov.tr adresinden +Q9dDS+ - SJ4Jtkx - pWTl+E3 - oF3uPE= ile erişebilirsiniz. 

yapı alanının tespiti" başlıklı 4. maddesinde, "(1) Rezerv yapı alanı; a) Alanın büyüklüğünü de içeren koordinatlı hâlihazır haritasını, b) Alanın uydu görüntüsünü veya ortofoto haritasını, c) Alanda bulunan kamuya ait taşınmazların listesini, ç) Alanda yapılacak inceleme neticesinde gözlemsel verilere dayanılarak hazırlanacak gerekçe raporunu, d) Alanın özelliğine göre Bakanlıkça istenecek sair bilgi ve belgeleri, ihtiva eden dosyaya istinaden Bakanlıkça belirlenir. (2) Rezerv yapı alanı: a) Bakanlıkça resen belirlenebilir. b) TOKİ veya İdare, birinci fıkrada belirtilen bilgi ve belgeleri ihtiva eden dosyaya istinaden Bakanlıktan rezerv yapı alanı belirlenmesi talebinde bulunabilir. c) Gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerince, birinci fıkrada belirtilen bilgi ve belgeleri ihtiva eden dosyaya istinaden Bakanlıktan rezerv yapı alanı belirlenmesi talebinde bulunulabilir. Gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerince rezerv yapı alanı belirlenmesi talebinde bulunulabilmesi için; bu talebin, talebe konu taşınmazların maliklerinin tamamının muvafakati ile yapılması gerekir. ... (4) Rezerv yapı alanlarda, Kanunun amacı çerçevesinde fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek ve Kanunda öngörülen amaçlar çerçevesinde kullanılmak üzere; a) Riskli alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapılarda ikamet edenlerin nakledileceği rezerv konut ve işyerleri, b) Gelir ve hasılat getirecek her türlü uygulama, yapılabilir ve bu alanlar yeni yerleşim alanı olarak kullanılabilir." hükmü yer almıştır. 

Dava dosyasının incelenmesinden; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının 04/08/2020 tarih ve 163086 sayılı oluru ile 6306 sayılı Kanun'un 2.maddesi uyarınca rezerv yapı alanı olarak belirlenen zmir ili, Buca ilçesi, İnönü Mahallesinde bulunun, 673 ada 12, 101, 166, 171, 172, 173, 175, 177, 190, 202, 213, 222 sayılı parseller ile 7229 ada 27 ve 28 sayılı parselleri ve 7240 ada 1, 2, 3, 31 ve 32 sayılı parselleri kapsayan alana ilişkin olarak hazırlanarak I Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 102/e ve 102/k maddeleri ile 6306 sayılı Kanun'un 6/6.maddesi uyarınca Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca onaylanan ve 10.10.2022-08.11.2022 tarihleri arasında askıya çıkarılan 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliği ile 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliğinin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. 
Uyuşmazlıkta, dava konusu imar planlarının dayanağı olan ve zmir ili, Buca ilçesi, İnönü Mahallesinde bulunun, 673 ada 12, 101, 166, 171, 172, 173, 175, 177, 190, 202, 213, 222 sayılı parseller ile 7229 ada 27 ve 28 sayılı parselleri ve 7240 ada 1, 2, 3, 31 ve 32 sayılı parselleri kapsayan alanın rezerv yapı alanı olarak belirlenmesine ilişkin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının 04/08/2020 tarih ve 163086 sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada, İzmir 6. İdare Mahkemesinin 22/06/2023 tarih ve E: 2022/2131 sayılı kararıyla "Bu durumda, dava dosyasında bulunan bilgi belgeler ile bilirkişi raporu birlikte değerlendirilmesi neticesinde, dava konusu parsellerin Rezerv Yapı Alanı kapsamına alınmasına dair "Rezerv Yapı Alanı Gerekçe Raporu"nun, mevzuat hükümleri ile tarif edilen teknik ve nesnel tespitlerden yoksun olduğu, raporda sadece dayanak alınan mevzuat hükümlerine yer verildiği, parsellere yönelik özel herhangi bir irdeleme yapılmadığı, dava konusu parsellerin içerisinde bulunduğu konumda tekil olarak kentsel dönüşüm uygulamaları kapsamında rezerv yapı alanı olarak belirlenmesini gerektirecek herhangi bir analitik ya da gözlemsel veriye dayalı tespite yer verilmediği görülmekle, dava konusu parsellere yönelik "Rezerv Yapı Alanı Gerekçe Raporu"nun 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin 4. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi hükümüne uyarlık göstermediği anlaşıldığından, işbu gerekçe raporuna dayalı olarak tesis edilen uyuşmazlık konusu parsellerin rezerv yapı alanı olarak belirlenmesine yönelik dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. " gerekçesiyle işleme yönelik yürütmenin durdurulmasına akabinde 29/09/2023 tarih ve K:2023/1496 sayılı kararıyla da iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır. 
Bu durumda, yukarıda yer verilen Mahkeme kararı uyarınca dava konusu imar planlarının dayanağı olan ve zmir ili, Buca ilçesi, İnönü Mahallesinde bulunun, 673 ada 12, 101, 166, 171, 172, 173, 175, 177, 190, 202, 213, 222 sayılı parseller ile 7229 ada 27 ve 28 sayılı parselleri ve 7240 ada 1, 2, 3, 31 ve 32 sayılı parselleri kapsayan alanın rezerv yapı alanı olarak belirlenmesine ilişkin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının 04/08/2020 tarih ve 163086 sayılı işleminin iptaline karar verildiğinden, dayanaksız kalan uyuşmazlık konusu işlemlerde de hukuka uyarlık bulunmamaktadır. 

Açıklanan nedenlerle; 
1-Dava konusu işlemin iptaline, 
2-Aşağıda dökümü yapılan 811,30 TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacılara verilmesine, davacı tarafından yatırılan ve kullanılmayan 1.274,90 TL keşif harcının istemi halinde davacı İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na iadesine, 
3- şbu karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesi uyarınca takdir olunan 10.500,00-TL maktu vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacılara verilmesine,
4-Artan gider avansının talep edilmesi hâlinde derhâl, aksi takdirde hükmün kesinleşmesinden sonra re'sen ilgililerine iadesine, 
5-Davalı yanında müdahil tarafından yapılan 58,40 TL yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, davacı yanında müdahil tarafından yapılan 219,90 TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak müdahile verilmesine, 5-Tebliği izleyen günden itibaren 30 gün içinde İzmir Bölge İdare Mahkemesine istinaf kanun yolu açık olmak üzere, 25/10/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.