Büyükşehir Meclisi'nde 'Buca Metrosu' tartışması: AK Parti'den sert eleştiriler, CHP'den detaylı yanıt!

GERÇEKİZMİR - İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi mart ayı ikinci birleşimi Büyükşehir Belediye Başkanvekili Mustafa Özuslu idaresinde gerçekleştirildi. 

Mart ayı ikinci birleşimine İZDENİZ devir sözleşmesi ve Buca Metrosu ihalesi için mahkemenin verdiği karar damga vurdu. AK Parti sıralarından İZDENİZ için devir sözleşmesi kararına tepki gelirken, gündem dışı bölümde söz alan AK Partili ve MHP’li üyeler de mahkemenin verdiği karar doğrultusunda Buca Metrosu ihalesi üzerinden Büyükşehir’e ve Başkan Tunç Soyer’e sert eleştirilerde bulundu. CHP sıralarından da bu eleştirilere detaylı yanıtlar geldi. 

OTURUM RAPORU: NELER YAŞANDI? 

Oturum İzmirli genç sporcu ve AK Partili Meclis Üyesi İsa Nezir’in oğlu İsmail Nezir’i onurlandırarak başladı. Başkanvekili Mustafa Özuslu, “Gençlerimizin bu ülkeden umutlarını kesmemesi lazım. Bu ülke gençleriyle geleceğin lider ülkesi olacaktır. Gençler umuttur! Bugün de bir genç kardeşimizi meclisimize davet ettik. Onu sizlerle tanıştıracağım. Kendisinin önemli sportif başarıları var. Atletizmde 400 metre Türkiye salon rekorunun sahibi ve Belgrad’daki 20 yaşaltı Balkan Şampiyonası’nda şampiyonluk sahibi İsmail Nezir” dedi. İzmirli başarılı sporcu babası İsa Nezir ile birlikte kürsüye çıkarak meclisi selamladı. 

33 önergenin görüşülmek üzere ilgili komisyonlara gönderildiği oturumda Büyükşehir’in iştirakı İZDENİZ ile yeni devir sözleşmesini öngören ve komisyonlardan oy çokluğuyla geçen madde tartışma konusu oldu. 

İZDENİZ A.Ş.’nin maliyetlerini Büyükşehir’e devrini sağlayacak sözleşmeye AK Parti cephesinden eleştiri geldi. AK Partili Meclis Üyeleri Erhan Çalışkan ve Fikret Mısırlı’nın sözleşmeyle ilgili eleştirilerini CHP Grup Sözcüsü Nilay Kökkılınç ve CHP’li Meclis Üyesi Bülent Sözipek yanıtladı. 

ÇALIŞKAN: YASAL SÜRECE TAŞIYACAĞIZ! 
Oturumda söz alan AK Partili Çalışkan, “Öyle bir madde geçiriyoruz ki İZDENİZ ve belediye yetkilileri ‘Biz şirket kurduk ama bu şirketle bu işi yürütemiyoruz’ diyorlar. 2014 yılında imzalanan bir protokolle İZDENİZ’in masraflarını belediye olarak paylaşıyoruz. Şirket sürekli zarar ediyor. Neden zarar ediyor? Doğru fizibilite yapılmadan alınan kararların sonuçlarını ödüyoruz. Şimdi de deniyor ki yeni protokolle ‘Biz büyükşehir olarak bütün masrafları ödeyeceğiz’... O zaman ihaleye çıkalım, bu şirkete ne gerek var? Geçmiş hataları sayalım. Bu teknelerin alınmaması gerektiği defalarca söylendiği halde bu tekneler alındı. Bu teknelerin kaptanları uzun yol kaptanları... Biz uzun yol kaptanı maaşı ödüyoruz. Tekneler zaten çok yakıt tüketiyor. ‘Ulaşım hızlanacak’ diye pazarlandı ama Körfez için bu tekneler 12 milin üzerine çıkmıyor. Kiralamayla konforsuz gemiler de pahalıya kiralanıyor. Savunduğunuz doğruysa tüm şirketlere aynı şeyi yapalım. Kendileri şirket olarak hareket etmesin, devretsinler, her hizmeti belediye kapsamında verelim. Şimdi şirketin borcu gözükmeyecek, sorgulayamayacağız. Gönül ister ki bu arkadaşlar bize şöyle teklifle gelselerdi.. ‘Zararı indirecek çalışma yaptık. Küçük tekneler alalım, işletme giderleri düşük tekneler. Zararları düşürelim’... Ama böyle birşeyle gelmiyorlar. Ben böyle bir şeyi vicdanlarınıza bırakıyorum. Büyükşehir’in aldığı idari kararlar hızlı ve profesyonellikten uzak alınıyor. Konuştuğumuz rakamları çok büyük rakamlar, bir şirketin bütün cirosu... 8 ayda 250 milyon lira cebimizden ödeyeceğiz. Konu belediyenin parası olunca arkadaşların buna hassasiyet göstermemesi beni üzüyor. Bu uygulamaya geçmeden önce bir hazırlık yapılsın, fizibilitesini yapalım. Ondan sonra bunu oylayalım. Acil kararların mahkemeden döndüğünü siz de görüyorsunuz. Bu uygulama böyle geçtiği sürece partimiz adına bunu yasal sürece taşıyacağımızı da söylüyoruz” dedi. 

KÖKKILINÇ’TAN ‘İSTANBUL 2011’ ÖRNEĞİ 
Çalışkan’a yanıt veren CHP’li Kökkılınç ise “Uzun yol kaptanlarının aldığı maaş 7 bin dolar, bizim kaptanlarımızın maaşı 16 bin lira. Bu uygulama 2011 AK Parti ile İstanbul’da gündeme gelmiş ve hala daha devam ediyor. Sayıştay’ın da bu yönde bir görüşü var. Şirket 15 günde bir İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne hesap veerecek. Dolayısıyla alınmış olan karar hukuka ve usule uygundur” diye konuştu. 

MISIRLI: 2014 YILINDA TAM TERSİ ALINDI 
Kökkılınç’ın ardından söz alan AK Partili Mısırlı da , “Bu karar 2014 yılında tam tersi olarak alındı. Yani Büyükşehir yüzde 1 kalmıştı. Madem 2011 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi bunu doğru uyguluyordu da biz niye tam tersini yaptık? Baştan başa baktığımızda Erhan Bey net anlattı ama bunun diğer şirketlerde yapılmıyor sadece İZDENİZ özelinde yapılıyor olması da tartışılır. Biz komisyona bu konuları anlatacak yetkili bürokratı bekliyorduk ama madde bugün meclise geldi” dedi. 

SÖZÜPEK: BÜYÜKŞEHİR OLARAK SORUMLULUK ALIYORUZ 
Tartışmada son sözü alan Bülent Sözüpek ise şunları söyledi: İZDENİZ Büyükşehir Belediyemizin de iştirakı bir şirket... Biz şirket zararlarını sermaye artırımı ile karşılıyorduk. Bu da bir anda bir yük oluyordu. Bu uygulama doğru bir uygulama. İZDENİZ faaliyetlerini bize fatura edecek, biz hizmetin bedelini ödeyeceğiz. Maliyetler geçen yıla oranla 2 katına çıktı. Bırakın kamuyu özel şirketlerin bile hepsi zarar beyan etmekte... Biz İzmir halkına yansıtıp ulaşım bedelini artıramayacağımız için Büyükşehir olarak sorumluk alıyoruz. Bu zararı kurum olarak sübvanse etmek istiyoruz. Şirketin sermaye oranının düşmemesi ve vatandaşa maliyet artışını yansıtmamak tek hedef.. Bu örnek bir model. Önümüzdeki günlerde diğer şirketlerimizde de bu yola gidilebilir. 

MISIRLI: İZMİR’İN 529 MİLYON LİRASINI HEBA ETMEYELİM 
Oturumda gündem dışı bölümde ilk sözü AK Partili Meclis Üyesi Fikret Mısırlı aldı. Buca Metrosu ihalesi ve geçtiğimiz günlerde mahkemenin Büyükşehir’in aldığı karar için verdiği iptal kararı süreçlerini hatırlatan AK Partili Mısırlı, Avrupa Yatırım Kalkınma Bankası’nın kredi protokollerini hatırlatarak kurumun kriterleri arasından ihale metodlarının yer almadığını, buna paralel de Büyükşehir Belediyesi’nin karar dayanağının doğru olmadığını ifade etti. Mısırlı, “Niye Türkiye’deki ihale kanunlarına muhalefet ederek süreci 529 milyonluk bir zarara götürüyoruz. Sayın Soyer’in mahkemeye karşı gelmesinin mantığını anlamıyorum. En düşük veren şirketin tarihçesine bakalım, hangi projeyi yerine getirmemişler? Neden Avrupa Yatırım Kalkınma Bankası dayatıyormuş gibi gösteriyoruz. Varsa böyle bir niyeti de krediyi burdan almayalım. İzmir’in 529 milyon lirasını heba etmeyelim” dedi. 

HIZAL’DAN SOYER SERT TEPKİ: İZMİRLİLER BUNUN HESABINI SORACAKTIR! 
Mısırlı’nın ardından söz alan AK Parti Grup Başkanvekili Özgür Hızal, Büyükşehir’e ve Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’e sert eleştirilerde bulundu. AK Partili Hızal, “Bu mesele artık Türkiye gündemini de meşgul edecek bir hale geldi. Buca Metrosu ihalesini işin içinden çıkılmaz bir hale doğru nasıl sürüklediğinizi gösterir bir hal aldı. Özellikle Sayın Başkan Tunç Soyer’in bu tarz konuların ardından akabindeki toplantılara katılmamasını manidar bulunuyorum. Ve kendisinin aklı da çok karışık bence... Bir dediği diğeriyle örtüşmüyor. Gelinen noktada mahkeme bu işlemi iptal etti ve Sayın Başkan şöyle bir açıklama yaptı: Engelleniyoruz. Soruyorum kim engelliyor, mahkeme mi engelliyor? Sayın Başkan muhtelemelen mahkemeden gelen o tebliği sorumlu bir yönetici olarak okumadı bile... En kolay yolu seçip hemen popülizm yaptı. Herhalde birileri uyardı ki bugün çıkıp ‘İhale iptal olmadı, bizim verdiğimiz karar iptal oldu’ dedi. Danıştay aşaması vardır, temyiz aşaması vardır ayrı ama bunun üzerinden çıkıp ‘Engelleniyoruz’ deyip, sonrasında başka açıklama yapmak çok manidar... Hemen arkasından da ‘İlgili şirketlerden evraklarını isteyeceğiz, inceleyeceğiz’ dedi. Yani bu kararı o evrakları incelemeden mi verdiniz? İncelenmediği mahkeme kararıyla belli oluyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi iflasa sürükleniyor. Bu metro 4 yıl içerisinde tamamlanmazsa kredi ödemelerin Büyükşehir tarafından yapılması imkansız ve neredeyse kilit vuracaksınız. Bir de Narlıdere Metrosu var. Aslında problem orada... Sizin performansınızla 2023’te tamamlanamayacak. Çünkü bütçeniz yok!  İşte o zaman ‘İhaleyi 529 milyon fazla bedelle verelim oradan alınacak avansla Narlıdere Metrosunu yapalım’ diyorsunuz. Yok öyle bir şey! Bu kararlarla Narldıere de yapılamiyor, Buca da! Açılmış bir dava verken, kararın bu şekilde sonuçlanacağını da bilmenize rağmen milyonlarca lira harcayarak şaşalı bir tören yaptınız. Genel Başkanınız adına çok üzüldüm. Her geldiği açılışta hüsran oluyor. Ve orada çıkıp ‘Ey Ankara bizi duy’ diyerek bir siyasi PR çalışması yaptınız. Bu şovla aslında derdin Buca Metrosu olmadığını da gösterdiniz. 529 milyonla İzmir’in birçok sorunu halledilir. Siz ‘oldu-bitti’ yaparak 529 milyon fazla bedelel ikinci firmaya veriyorsunuz. Bu İzmirlilerin parası. Bunun hesabını İzmirliler tarafından sizlere sorulacaktır” diye konuştu. 

MHP’Lİ ŞAHİN DE ELEŞTİRDİ 
Aydın’ın ardından MHP Grup Başkanvekili Selahattin Şahin de konuyla ilgili söz alarak ihalenin neden ihale kanunu esaslarına göre yapılmadığını sorarak, itiraz süreci devam ederken sözleşme yapılması ve temel atma töreninin düzenlenmesini eleştirdi. 

CHP'Lİ AYDIN KARARI TÜM DETAYLARIYLA ANLATTI 
Eleştirilere yanıt veren CHP’li Meclis Üyesi Murat Aydın mahkemenin Buca Metrosu ihalesiyle ilgili verdiği karar hakkında detaylı bir açıklama yaptı. CHP’li Aydın, “Bu mahkeme kararı 30 gün içerisinde belirtilen detayların idare tarafından yerine getirilmesi belirtilen bir mahkeme kararıdır ve 15 gün içerisinde Danıştay nezlinde temyiz yolu açık bir karardır. Bu dosya istinaf mahkemesine gitmeyecek, Danıştay nezlinde... Öncelikle mahkemenin neleri kabul ettiğine bakalım. Bu işlemin iç hukuk kuralları dışında Avrupa Yatırım Kalkınma Bankası kurallarıyla yapılmasını mevzuata uygun buldu. Mahkeme başkan ne söylüyor? Davacının yani işlemin iptalini isteyen şirketin en düşük teklifi vermesine ilişkin ve bu düşük teklifin aşırı düşük teklif incelemesine tabi tutulması işlemini de doğru buluyor. Avrupa Yatırım Kalkınma Bankası mevzuatı bu konuda iki yaklaşım koyuyor. Birincisi mutlak inceleme, ikincisi göreceli yaklaşım. Mevzuatı diyor ki ‘Eğer o ihalede 5’ten fazla teklif varsa göreceli yaklaşımı kullanabilirsin.’ Burada 8 teklif var. Göreceli yaklaşım bu 8 teklifin ortalamasını alıp bir en düşük çizgi belirleyip altında kalanı elemektir. Mahkeme bu işlemi de doğru buluyor. Teklifin ciddi şekilde dengesiz olduğunun düşünülmesi ve bu yönde inceleme yapılmasını da doğru buluyor. 100 kalemin 55’in de aşırı düşük teklif belirlenmiş... Mahkeme bunun toplam miktarının da 318 milyon lira olduğunu söylüyor. Bir ihaleyi birisine verirken iki şeye bakarsınız, bir yeterliliği var mı, iki bu fiyatla bu işi bitirebilir mi? Bu ülke düşük fiyatla alınmış sonra yarım bırakılmış onlarca iş hatırlamıyor mu? Bu mevzuat bunun için, bu iktidar tarafından koyuldu. Büyükşehir için aleyhe kısımlara geçelim. Mahkeme bütün unsurları uygun buluyor, iki teknik kısım hariç... İptal kararının gerekçesi bunlar... Bu karar 16 sayfa, gerekçesi 12 satır... Mahkeme diyor ki, ‘Siz teklifleri idare olarak alırsınız. Aşırı düşük değer incelemesine tabi tutulacak teklifi belirlersiniz. Sonra bu firmaya ‘Sen bu fiyatlarla bu işi nasıl yapacaksın’ diye sorarsınız. Bunların hepsi yapılmış. Firma bu izahı yapmış. Büyükşehir bunun üzerine bunu burada bırakıp bir karar alabilirdi. Tüm süreci uluslararası bağımsız denetçiye denetletmiş. Bu bu ülkenin ihale mekanizmasında rastlanmayan bir şeydir... O denetçi de bu açıklamayı yetersiz bulmuş. Mahkeme diyor ki, ‘Bundan sonra da ihalenin hala ciddi şekilde dengesiz olduğuna dair endişelerini teklif sahibine yazılı olarak bildirmedin’... Birinci iptal gerekçesi bu... Bunu Avrupa Yatırım Kalkınma Bankası’nın kılavuzuna bağlıyor. İkinci gerekçe de şu... ‘Teklif sunan şirketin ön çalışma programını incelediğine dair ortaya somut bir belge koymamışsın...’ İhale dosyasındaki her belgeye incelendi şerhi vurulmaz, her belge incelenmiştir. ‘Proje sahasının özel koşullarını dikkate almamışsın’ diyor. Metro gibi projede zaten ihale şartnamesinde tüm bu çalışmalar yapılmıştır. Sahada belirlenen her şey şartnamede vardır. Elbette yargı süreci tamamlanacak. Sayın Hızal’ın da bir hukukçu olarak bunu söylemesini ve beklemesini beklerdim. Bu kadar büyük bir ihaleyle ilgili bir işlemi bu mahkeme hiç bir bilirkişi incelemeden tamamladı. Bu konuda takdir kendisinindir ama basit bir okul hastane inşaatında bile idare mahkemesi bu kadarı bilirkişi olmadan vermedi. Ben görmedim en azından... Mahkemenin bunu bir kasıtla yaptığını söylemiyorum ama bu bildiğimiz usül değil... İkincisi bugün bütün ofisimiz Danıştay’dan Avrupa Yatırım Kalkınma Bankası ile ilgili bir karar var mı geçen diye baktık, bulamadık. Bunu şunun için söylüyorum. Az uygulanan bir şey bu. Sıradan işlerden değil, ayrıntılı bilgi gerektirir. Ama mahkeme gerek duymadı, olabilir. Bundan sonra ne olacak? Mahkeme belirliyor. Taraflar da bu konuyu Danıştay’a götürebilir diyor. Karar Danıştay tarafından iptal edilinceğe kadar yürürlüğe girdi. O metro Buca’ya gelecek, kim ne engel koyarsa koysun, ne tartışma yaparsa yapsın o metro yapılacak. Çünkü bu mahkeme kararı yapılan işlemin özüyle ilgili bir iptal değil... İhale sürecinin yenilenmesini gerektiren bir karar vermedi. Endişelerini yazılı olarak bildir, sahayı değerlendir. Sadece bu ikisi... İdare iki şeyi birden yapacak muhtemelen. Hukuki süreci Danıştay’da sürdürecek ve bu eksikleri giderip işlemi sürdürecek. Bütün bu 16 sayfalık kararda bulunan iki eksik budur” diye konuştu. 

KÖKKILINÇ: UYGULAMANIN ÖNÜNÜ KESECEK BİR KARAR DEĞİL! 
Oturumda son sözü alan CHP'li Kökkılınç da, "İhale mevzuatında yeterlilik teknik bir terimdir. Firma itibarıyla ilgili yoktur. İhale koşullarına göre yeterli görülmeme terimidir. Murat Bey kararı son derece detaylı açıkladı, Hakan Bey de ihale sürecine dair bürokratlarına haklarını teslim etti. Sorun mahkemenin neden iptal ettiği konusunda... Mahkeme sadece şekli eksiklikler sebebiyle ihalede açıklanan sonucu iptal etti. Bu ne demek? Büyükşehir Belediyesi şekil eksikliklerini yerine getirdiği takdirde mahkeme kararı yerine gelmiş olur. İdarenin temyiz hakkı da vardır, bu süreci etkilemez. Burada Sayın Tunç Soyer’in de hakkını teslim etmek gerekiyor. Buca Metrosu Buca ile Körfez’i 12 dakikada buluşturacak bir yatırımdır. Uluslararası 4 yıl geri ödemesiz, yüzde 3 gibi bir faizle İzmir’e kazandırmıştır. Bu karar bu uygulamanın önünü kesecek bir karar değildir" dedi. 1