Büyükşehir Meclisi’nde ‘kesin hesap’ oturumuna ‘yangın tartışması’ damgası!

GERÇEKİZMİR – Büyükşehir Belediye Meclisi Mayıs ayı ikinci olağan oturumu Başkanvekili Mustafa Özuslu idaresinde gerçekleştirildi. 

Oturumda Büyükşehir Belediyesi’nin 2022 Mali Yılı Kesin Hesabı ile Taşınır Mal Yönetimi Hesabı ile ESHOT Genel Müdürlüğünün 2022 Mali Yılı İdare Kesin Hesabı ile Taşınır Mal Yönetim Hesabını birlikte görüşülerek masaya yatırıldı. Kesin hesaplar AK Parti ve MHP’nin ret oylarına rağmen CHP ve İYİ Parti’nin evet oylarıyla oy çokluğuyla kabul edildi. 

OTURUMDA NELER YAŞANDI? 



KÖKLÜ’DEN RAKAMLARLA MALİ YIL VE ESHOT RAPORU
Oturumda ilk sözü alan Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı CHP’li Bülent Köklü, “2022 yılında gerçekleşme oranları gelirde giderde 109.95, gelirde 96.85 olarak gerçekleşmiştir. Bu verileri bize gösteriyor ki her türlü olumsuz koşullara rağmen, 2021’den bu yana pandemi, deprem, sel ve felaketlere rağmen İzmir Büyükşehir Belediyesi mali disiplininden taviz vermeden, etkin, istikrarlı ve tutarlı bir program yürütmüştür” ifadelerini kullandı. Köklü kurdaki yükseliş nedeniyle ek bütçe yapılmak zorunda kalındığının altını çizerek, “2022 mali yılı bütçesinin gerçekleşme oranı yüzde 96.85’tir. Bütçe giderlerinin bir önceki yıla göre artışı yüzde 76.22’dir. Mali yıl sonunda bütçe gideri ve borç ödeme olarak birlikte toplam harcama 17 milyar 333 milyon liradır. Toplam harcamanın net ödemeye göre gerçekleşme oranı ise yüzde 108.34’tür. 2022 yılında kişi başına düşen yatırım miktarı bin 512 liradır. Personel giderleri 1 milyar 81 milyon, personel çalışmasına yönelik hizmet alımlar 2 milyar 584 milyon, toplam personel giderlerinin bütçe gideri içerisindeki oranı 23.66’dır. Belediye Kanunu’na göre aşılamayacak yüzde 30’luk oranın altında kalan Büyükşehir’in bu anlamda yakaldığı oran yüzde 20.09’dur. Mal ve hizmet alımı giderler 4 milyar 73 milyon liradır. 2022 yılı içerisinde ihale kanunu kapsamında üretici kooperatiflerinden toplamda 219 milyon 884 bin lira alım yapılmıştır. Temsil, tören ve ağırlama giderlerine 104 milyon lira harcanmıştır. Faiz giderleri ise 634 milyon liradır. Cari transferler 2 milyar 930 milyon lira gerçekleşmiştir. İhtiyaç sahiplerine 74 milyon 892 bin liralık nakdi yardım yapılmıştır. İzmir Büyükşehir Belediyesi artan maliyetler nedeniyle ESHOT’a 2 milyar 448 milyonluk bir destek yapmıştır. İller Bankası’nın ortaklık payı olarak 229 milyon lira ödeme yapılmıştır. Sermaye giderleri 4 milyar 897 milyon olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca sermaye giderlerinin bütçe gerçekleşme oranı 97.03’tür. Toplam 98 milyar lira borçlanma limiti olan ve bu limitin sadece yüzde 16’sı kullanan belediyemizce alternatif finans kaynakları yaratma yöntemlerine başvurulmuş ise de Merkez Bankası’nın faiz indirimiyle başlayan ve kredi karşılığı tahvil ayırma zorunluluğu ile devam eden adımlar sonrası bankaların kurumsal bazlı krediler ayırmaması sebebiyle finansman sağlanamamıştır. Bu süreç belediyeye yatırımlar üzerinde olumsuz etki yaratmıştır. Borç verme 1 milyar 676 milyon lira gerçekleşmiştir. 2022 yılı içerisinde küresel ekonomik krizin olumsuz etkisi sebebiyle başta ulaşım şirketlerine destek olmak üzere sermaye arttırımı olarak 1 milyar 474 milyon, sermaye azaltımı olarak 202 milyon lira bütçe gideri yapılmıştır. Taşınır mal yönetim hesabı incelendiğinde belediyenin toplam 1 milyar 113 milyonluk taşınır malı olduğu görülmektedir. Dünyanın ve ülkenin içinden geçtiği olumsuz ekonomik koşullara rağmen Büyükşehir Belediyesi 2022 mali yılında da ulaşım ve altyapı yatırımlarına öncelik vererek, yerelde kalkınmayı sağlamak amacıyla üreticiyle destekleyerek yüksek gerçekleşme oranıyla tamamlamıştır. Belediye bütçesinin yapılan her kuruş harcama 4 milyon İzmirli’nin refah düzeyini artırmak için harcanmıştır” diye konuştu. 

Köklü, ESHOT’un 2022 hesapları hakkında konuşmasında ise şunları kaydetti: Hizmetlerini günde ortalama 1247 otobüsle sürdüren ESHOT tüm toplu ulaşım modlarından gerçekleşen toplam 581 milyon yolcunun 279 milyonunu taşıyarak 100 milyon kilometreyi aşan yol kat etmiş. 5 yılda 500 otobüs hedefi plan dönemi tamamlanmadan 497 otobüs alımıyla yüzde 91 oranında gerçekleştirilmiştir. Otobüslerin yaş ortalaması 6.46 ile Avrupa standartları üzerine taşınmıştır. 2022 yılında yolcu sayısı yüzde 71 artarak 279 milyona ulaşmıştır. 2022 yılı içerisinde Halk Taşıt uygulaması saatleri içerisinde yaklaşık 60 milyon biniş gerçekleşmiştir, hasılat değeri yaklaşık 89 milyondur. Bu hasılat kadar da vatandaşların cebinde para kalmıştır… 
Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı maliyetlerdeki artışları rakamlarla detaylandırarak, “Bu göstergelerden de anlaşılacağı üzere ek bütçe yapmak zorunluluk haline gelmiştir. 2022 yılı gider bütçesi 3 milyar 458 milyon 600 bin, gelir bütçesi 2 milyar 630 bin, net finans 828 milyon lira olarak denklik sağlanmıştır. Bütçe gideri 3 milyar 108 milyon lira olarak gerçekleşmiş, bir önceki yıla göre yüzde 89.87 gerçekleştirme oranı tutmuştur. Akaryakıt giderleri yüzde 285 oranında artış göstererek 1 milyar 171 milyon lira olarak gerçekleşmiştir. ESHOT tasarruf tedbirlerine uyarak akıllı yatırımlarla maliyetlerini aşağıya çekmiştir. 2019-2022 yılında alınan otobüslerin filo yaşını küçültmesiyle 81 milyon liralık akaryakıt tasarrufu sağlanmıştır. Gelir bütçesi yüzde 131 artarak 3 milyar 116 milyon lira olarak gerçekleşmiştir. Gerçekleşme oranı yüzde 118’dir. Bu oranın yüzde yüzün üzerinde olması birinci nedeni Büyükşehir Belediyesi’nden alınan yardımın 2 milyar 375 milyon lira olmasıdır. ESHOT neden yardım alıyor? Çünkü kar amacı gütmeden hizmet vermektedir. ESHOT’un 2022 yılında bilet gelirlerinin 726 milyon, aldığı yardımın ise 2 milyar 375 milyon lira olduğu, bilet gelirlerinin bütçe gelirlerine oranının yüzde 23 olduğu dikkat çekmektedir. 2022 yılı ekonomi yönünden zor bir yıl olmuştur. ESHOT olağandan fazla artışları yolculara yansıtmamıştır. 2022 yılının sonuna doğru vatandaşlara destek 1 milyar liraya yaklaşmaştır. Büyükşehir Belediyesi’nin 2022 yılında her bir yolcu için 8 lira 72 kuruş destek sağlamıştır. Bu rakam bugün ücretli biniş başına 15.95 liraya ulaşmıştır. Büyükşehir’in ulaşım tarifelerinin de de diğer büyükşehirlerle kıyaslandığında ekonomik olduğu görülecektir. ESHOT 2022 yılında 1.5 milyar lira borçlanabilecekken sadece 37 milyon kredi kullanabilmiş, buna karşılık 167 milyon kredi ana para ödemesi yapmış ve kalan 743 milyon iç borcu vardır. Nisan sonu itibariyle bu borç 609 milyona düşmüştür” açıklamasını yaptı. 

AK PARTİLİ ÇALIŞKAN’DAN İHALE VE DÖNÜŞÜM ÇIKIŞI! 
Oturumda AK Partili Meclis Üyesi Erhan Çalışkan da bir konuşma yaptı. AK Partili Çalışkan, “Buca Metrosu’nda 500 milyon lira fazla vereni seçtiniz, Opera Binası’nda 102 milyon lira fazla… 3 sene önce dedim, ‘Bu bina bitmeyecek’ diye. İhaleden sonra projeyi değiştirdiniz. ‘Daha önce sahne yapmış olma’ şartı eklediniz. Sahne yapmış olan Avusturya firmasının işi devretmesine müsaade ettiniz. Bu firma da kazıkları çaktı, paranın büyüğünü aldı. İnşaat yüzde 40’lar seviyesine geldi, süre bitti, süre uzatımı verdiniz, o da bitti, feshettiniz. Şimdi mahkemeye gideceksiniz, inşaatın durumunu bilirkişi belirleyecek, mahkeme 4 senede mi bitecek 5 senede mi bitecek bilmiyorum ama o bina orada çürüyecek. Alın size 602 milyon! Önce siz kontrol edebileceklerinizi kontrol edin. Önce kendi işinizi iyi yapın. Önce İzmir’in hakkını siz verin! Bu kenti 24 yıldır kesintisiz siz yönetiyorsunuz. 24 yıldır Eskişehir Büyükşehir Belediyesi gibi olsaydınız 36 milyar lira yatırım bütçenize ek gelecekti. O 36 milyar liraya neler yapılırdı? Körfez temizlenirdi. İzmir’i demir ağlarla örmüş olurduk. O ‘U’ sizin yüzünüzden yok. 2011 yılında merkezi hükümet size yazı yazdı, ‘Devam eden raylı sistem projelerinizi bize devredin’ dedi, Ankara devretti, İstanbul devretti, siz devretmeyeceğim dediniz. Neden müsaade etmediniz, siyasi rant için mi? Kesin hesapta kentsel dönüşümle ilgili ayırdığınız para binde 7… O da biliyorsunuz siz kentsel dönüşüme kira ödüyorsunuz. Hem bütçeye para koymuyorsunuz, hem işler bir model yaratmıyorsunuz, buna rağmen TOKİ’yi de almıyorsunuz ama dönüşmesi gereken 700 bin konut var, 33 bin konut yapıcam diyorsunuz, 960 tanesini yapıyorsunuz, geri kalanıyla ilgili de ‘Ben çözüm de üretmiyorum, maçı idare edeceğim, kooperatif var, şu var, bu var’ diyorsunuz. Siz dönüşümde müteahhite yüzde 55’le verdiniz. 100 konut için, 55 verdiniz. TOKİ Bayraklı’da sadece benzinliği satıyor diye rantçı diyorsunuz. Kazandığı parayı yine konut yapmaya harcayan TOKİ mi rantçı yoksa sizin yüzde 55 müteahhitlik sisteminiz mi rantçı? Hangisi rantçı?” diye konuştu. 

ÇAMUR’DAN METRO YANITI 
Çalışkan’a yanıt veren CHP Grup Sözcüsü Gamze Gül Çamur, merkezi hükümetin İzmir’e yatırımları hakkında konuşarak, “İzmir olarak 2022 yılında 247 milyar lira vergi verdik ve bunun karşılığında 6.7 milyar yatırım aldık. Diğer anlatılan yatırımlar zaten yap-işlet-devret modeliyle yapılan yatırımlar. Metro konusunda yine samimiyetsizlik var. ‘Biz yaptığımız işi bitirelim, siz Halkapınar-Otogar Metrosu’nu yapın’ dedik. Ancak yıllardır o da merkezi hükümetin bütçesinde duruyor” dedi. 

HIZAL’DAN İTFAİYE ÇIKIŞI! 
AK Parti Grup Başkanvekili Özgür Hızal konuşmasında ‘samimiyet testi vurgusu’ yaptığı konuşmasında, “İzmir yangını sonrası Belediye Başkanı Tunç Soyer çıktı dedi ki, ‘Biz uçak alacağız’ dedi. Neden yaptı bunu? Alma imkanı var mı? Yok. Yol yapamayan bir belediye uçak alabilir mi? Ama popüler bir söylem. Tüm ülkede Tunç Soyer konuşuldu. Arkasından Muğla’da büyük bir yangın çıktı, yine Tunç Soyer tepesinde uçak ve helikopterler uçarken, ‘uçak ve helikopter yok’ deyip yeni bir tartışma konusu ortaya koydu. Yine aynı Tunç Soyer bu kez çıktı Kahramanmaraş merkezli deprem sonrası İskenderun Limanı’ndaki yangını İzmir itfaiyesinin söndürdüğü yönünde açıklamalar yaptı. Doğru muydu? Değildi. Müdahalede bulundu destek verdi ama söylem doğru değil. Gerçek ne peki? Gerçek bu, 2022 yılı mali hesabı. 16 milyar harcanmış. İtfaiye daire başkanlığına 419 milyon lira harcanmış. Yakın zamanda İzmir’de bir sitede bir yangın yaşandı. Yangının yaşandığı site ile İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin itfaiye daire başkanlığının merkezi arasındaki mesafe 191 metre… İtfaiye aracı geldi, suyu yetmedi. Tazyik yoktu.  O yangını kim söndürdü? Orman Genel Müdürlüğü’nün araçları, çok eleştirdiğiniz emniyetin TOMA’ları… 419 milyon bütçeden araç filosu için 10 milyon ayrılmış, kullanılmamış sıfır lira harcanmış. 4 yıllık faaliyet raporuna bakın kaç tane araç almış İzmir Büyükşehir Belediyesi itfaiye filosu için? Demek ki İzmir hakkını sizden alacak! İzmirli’nin bir alacağı varsa sizden var, CHP’den var, CHP’li belediyelerden var. 25 yıldır yönettiğiniz bu şehirde kentsel dönüşümde, altyapıda, üst yapıda sınıfta kaldınız, yangınla mücadelede, körfez temizliğinde sınıfta kaldınız” ifadelerine yer verdi. 

ÖZUSLU: BURADAN SİYASİ GÜNDEM ÇIKARMANIN ANLAMI YOK 
Bu açıklamanın ardından sözü alan Başkanvekili Mustafa Özuslu Narlıdere’deki lüks site yangını ile ilgili olarak, “Samimiyet testine gerek yok ama evet itfaiye binamız çok yakın ve 1.5 dakika içinde çalışmaya başlamıştı. Yangında önce ne yapılır? İnsan kurtarılır. Bir sürü insan kurtarıldı orada. Bağımsız 40 birimin aynı anda yanmış olmasının rüzgar yönüyle bile ilgisi var. Ama itfaiye yetişemedi, yetersiz kaldı söylemleri gerçek değil. Orman bölge müdürlüğü araçları da TOMA’lar da vardı, evet, e olacak zaten! Herkes el birliğiyle çalıştı, buradan bir siyasi gündem çıkarmanın anlamı yok” diye konuştu. 

AYDIN’DAN ELEŞTİRİLERE TEK TEK YANIT 
Oturumda eleştirilere yanıt veren CHP Grup Başkanvekili Murat Aydın ise, “Önümüzdeki konu 2022 yılının kesin hesabı… Elbetteki konuşmacıların konularını belirlemelerinde bir beis yok ama olmamış şeyler olmuş göstermek, yapılmış şeylerin hiç birinin yapılmadığını söylemek her şeyden önce bu işler için emek veren arkadaşlarımıza haksızlık olur. İtfaiyenin olay yerine 1.45 saniye sonra geldiğini bilip geç geldiler demek haksızlık olur. Bir meseleyi bağırıp çağırarak anlatmak sizi haklı hale getirmez. İstediğiniz kadar bağırın, Mansur Başkan’ın dediği gibi isterseniz masanın üzerine çıkın ama sizi haklı hale getirmez. Faaliyetlere yönelik eleştirilerde bulunabilirsiniz ama verdiğiniz rakamlar ve söylediğiniz şeyler doğru olmak zorundadır. ‘Biz aynı gemideyiz’ dediler. Rica ediyorum bu metaforu geride bırakın. Kimimiz makine dairesindeyiz kimimiz VIP salonlardayız. O gemi aynı yere gidiyor da kim/hangi koşullarla gidiyor, insanlar nasıl geçiniyoru bir kenara bırakıp konuşmayın! İzmir Büyükşehir Belediyesi faaliyet raporunda da bu kesin hesapta da açıkladığı gibi hale bu şehrin en yüksek yatırım yapan kurumudur. Ve rica ederim bütün ülkenin vergilerini toplayan merkezi hükümetin bütçesinde bulunan 3-5 yatırımla İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bütün imkanlarını zorlayarak yaptığı yatırımları kıyaslamayın. Bu devlete ayıp olur! Türkiye Cumhuriyeti Devleti İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bütçesiyle mi yarışıyor? Bu şehir hakkını alacak, buna emin olun. Ve bu şehir sizin söylediğiniz gibi 24 yıldır CHP’nin yönetimini tüm eleştirilere rağmen doğru bulduğunu her seçimde onaylıyor. Bu şehrin en güzide kurumlarından biridir İtfaiye Daire Başkanlığı… Canlarını ortaya koyarak çalışıyorlar, Türkiye’nin her yerindeki afetlere koşuyorlar. İtfaiye birimi ile yanan yer arasındaki mesafeyi söyleyip onların 1 dakika 45 saniyede oraya geldiklerini söylemezseniz ayıp olur. O arkadaşların emeklerine haksızlık olur, bunu yapmayın. Daha iyisini isteyin, ne kadar araç aldınız diye söyleyin bunu. Bina içerisinde 202 itfaiye eri çalıştı. Bunlara haksızlık yapmayın. ‘Orman Genel Müdürlüğü söndürdü’ dendi. Devletin tüm kurumları canla-başla çalıştılar orada. Bunun üzerinden bu tartışmayı yapmanın bir anlamı var mı? İzmir Büyükşehir Belediyesi kesin hesabı bu dönemde belki de son 20 yılda ilk kez öngördüğünün yüzde yüz fazlalarıyla gerçekleşti. Bu aslında bir yanlışlıktır çünkü bir kurum ne öngördüyse onun gerçekleşmesi başarıdır. Ama neden böyle oldu? Çünkü bu ülke 2 ayda bir çalkantılar içerisinden geçiyor. Kendi harcamalarınızı kısıp başka şeylere harcamadınız mı? Aynı şey İzmir Büyükşehir Belediyesi için de geçerli. Hiç birimizin öngörüsünün tutacağı bir ekonomik düzene sahip değiliz ki artık. Hangi iş insanı bütçesini tutturabiliyor? Sözün özü şu, İzmir Büyükşehir Belediyesi Sayın Soyer’in önderliğinde canla başla çalışmaya devam ediyor. Bütün yetersizliklere ve haksızlıklara rağmen” açıklamasını yaptı. 

Bu açıklamanın ardından yapılan oylamada 2022 Mali Yılı Kesin Hesabı ile Taşınır Mal Yönetimi Hesabı ile ESHOT Genel Müdürlüğünün 2022 Mali Yılı İdare Kesin Hesabı ile Taşınır Mal Yönetim Hesabı AK Parti ve MHP’nin ret oylarına rağmen CHP ve İYİ Parti’nin evet oylarıyla oy çokluğuyla kabul edildi.