CHP'ye 'yeni anayasa': Tüzükte neler değişti?

CHP Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu'nun çağrısı üzerine Yenimahalle Nazım Hikmet Kültür Merkezi'nde yapılan ve dün başlayan CHP 19. Olağanüstü Kurultayı tamamlandı.

Kurultayda, parti tüzüğünde "kota", "kontenjan", "kurultay yönetmeliği" gibi teknik düzenlemelere gidildi.

CHP'nin 36. Olağan Kurultayı'nda genel başkan adayı Muharrem İnce tarafından "cumhurbaşkanı adayını üyeler belirlesin" önerisi gündeme getirilirken, yeni tüzükte CHP'nin cumhurbaşkanı adayının, "seçmen yoklaması, ön seçim, aday yoklaması ya da merkez yoklaması" yöntemlerinden biriyle belirlenecek.

Partinin yeni kabul edilen tüzüğünde gençlik kotası yüzde 10'dan 20'ye çıkarılırken, gençlik kollarına üyelik için yaş üst sınırı 30 olarak korundu.

PM ADAYLIĞI İÇİN DELEGE İMZASI ŞARTI GETİRİLDİ
CHP kurultaylarında uygulanan "çarşaf liste" yöntemine sadık kalınan yeni tüzükte, Parti Meclisi (PM) adaylığı için delege imzası şartı konuldu. Kabul edilen yeni tüzüğe göre PM üyeliğine aday olmak için en az 10 kurultay delegesinin ya da Genel Başkanın yazılı önerisi gerekecek. Bu düzenleme ile PM seçimlerinde çok fazla sayıda PM adayı olmasının önüne geçilecek.

MYK'Yİ YİNE GENEL BAŞKAN BELİRLEYECEK
Daha önce hazırlanan tüzük taslağında PM'ye, mevcut tüzükte bütün üyeleri genel başkan tarafından belirlenen Merkez Yönetim Kurulunun (MYK) bir kısmını belirleme hakkı tanınmıştı.

Bu kapsamda, örgütlerden, idari ve mali işlerden, hukuk işlerinden, yerel yönetimlerden sorumlu genel başkan yardımcıları ile genel sekreter, genel başkan tarafından belirlenecek, sayısı ve görev alanı genel başkan tarafından teşkil edilecek, diğer MYK üyelerini ise PM seçecekti.

"Atanmışlar" ve "seçilmişler" ayrımına yol açacağı belirtilerek tepki gösterilen bu düzenlemeden de geri adım adıldı ve mevcut yönteme sadık kalındı. Buna göre MYK, yine genel başkan tarafından PM üyeleri arasından atanacak. Yeni tüzükte parti genel sekterliğinin görev alanı da daraltıldı.

Bu maddenin oylanması sırasında ise bazı milletvekilleri CHP'nin sol bir parti olduğu ve genel sekreterlik makamının görevlerinin azaltılmasına karşı çıktığı öğrenildi.

YÜZDE 5 GETİRİLDİ
Kurultayda, seçimli kurultaylarda genel başkan adayı olabilmek için gerekli imza sayısına ilişkin değişiklik önergesi verildi. Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu'nun talebiyle verilen değişiklik önergesiyle, "genel başkan adayı" olabilmek için toplam delegenin yüzde 10'unun imza şartı yüzde 5'e düşürüldü. Önerge oy birliği ile kabul edildi.

Partinin 3-4 Şubat tarihlerinde yaptığı kurultayda genel başkanlığa aday olabilmek için 127 delegenin imzası gerekiyordu. Yeni düzenleme ile bu rakam 64'e düştü.

"İKİ SEÇİM KAZANAMAYAN GİDER" ÖNERGESİ REDDEDİLDİ
Tüzük kurultayında, CHP'nin 36. Olağan Kurultayı'nda genel başkan adayı Muharrem İnce tarafından gündeme getirilen "Üst üste iki genel seçimi kazanamayan genel başkan bu görevi bırakmalı" yönünde önerge verildi. Bir grup milletvekilinin imzası ile Divan'a sunulan önerge, 100 civarında delegenin kabul oyuna rağmen reddedildi.

52'NCİ MADDEDE TARTIŞMA YAŞANDI
Kurultayda, "TBMM üyeliği için adayların saptanması" için 52'nci maddenin görüşülmesi sırasında ise tartışma yaşandığı öğrenildi.

Bu madde, daha önce de tartışmalara neden olan ancak sonradan düzenlenen "ön seçim" başlığını da içeriyor. Mevcut tüzükte toplam adayların yüzde 85'inin ön seçimle belirlenmesi hükmü yer alırken bu madde, taslakta aynı şekilde korunmuş, genel başkanın kontenjan hakkı yüzde 15 olmuştu. Ancak, kurultay sırasında bir grup delege, genel başkan kontenjanının yüzde 5 ile sınırlanması için önerge verdi. Önergenin oylanması sırasında "sayım" nedeniyle tartışma yaşanması üzerine, önerge yeniden oya sunuldu. Önerge yeterli oya ulaşamayınca madde taslaktaki haliyle oylanıp kabul edildi.

Kurultayın sabah saatlerinde üyelikle ilgili düzenlemeleri içeren 4'üncü madde delegenin onayından geçmedi.

Bunun üzerine tüzük taslağında üyeliklerle ilgili düzenlemeleri içeren 4'ten 10'a kadar olan maddeler yeniden görüşülmek üzere tüzük komisyonuna havale edildi. 

Komisyonda, tüzük taslağındaki "parti çalışmalarına aktif olarak katılan ve düzenli aidat ödeyen" partili için "üye", "partiye sadece gönül bağıyla bağlı olup destek vermek isteyen" partili için ise "destekçi üye" tanımı yeniden düzenlendi. "Destekçi üye" tanımlamasının düzenlemeden çıkarıldığı öğrenildi.

12 SAAT SÜRDÜ
CHP'nin 19. Olağanüstü Kurultayı'nın ikinci gün çalışması 12 saat sürdü. Kurultayda en fazla tartışma, ön seçimle ilgili madde ile üyelik konusunda yaşandı. Bir grup milletvekili ve delege milletvekili adaylarının tamamının ön seçim yoluyla belirlenmesini isteyerek önerge verdi.
Bunun üzerine başlayan sert tartışmaların uzaması üzerine, Kurultaya bir süre ara verildi. Söz konusu ön seçimi içeren 52'nci maddenin görüşülmesi, yaklaşık 2 saat sürdü. Önerge yeterli oyu alamayınca madde taslaktaki şekliyle kabul edildi. Maddenin kabul edilmesinin ardından karşı oy veren delegelerin büyük çoğunluğu kültür merkezinden ayrıldı. Taslağın diğer maddeleri ise hızlı bir şekilde oylanıp kabul edildi.

"BEN DAHİL, TÜM MYK ÜYELERİ ÖN SEÇİME GİRECEK"
Basına kapalı yapılan kurultayın ardından Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu, delegelere hitaben teşekkür konuşması yaptı.

Konuşmasında "ön seçim" şartının mevcut şekliyle korunduğunu belirten Kılıçdaroğlu'nun, "Bu tüzüğün en önemli maddesi ön seçimin artık kurumsal bir hale gelmiş olmasıdır. Genel merkez atamasını zamanla azaltacağız. Gençlere daha çok yer vereceğiz." ifadesini kullandığı öğrenildi.

Kılıçdaroğlu'nun ön seçim konusuna vurgu yaparak, "Ben dahil, tüm MYK üyeleri ön seçime girecek" dediği ve adaylara üyenin karar vereceğini söylediği aktarıldı.

Genel Başkan Kılıçdaroğlu'nun, partinin medyada tartışılmasını istemediğini söylediği ifade edilerek, "Tüzük artık kabul edildi. Şimdi bu tartışmayı bitirelim ve önümüze bakalım. Milletvekillerimiz grup halinde yarından itibaren sahaya inecek. Daha çok çalışacağız." şeklinde konuştuğu bildirildi.

Tüzükteki son kapsamlı değişiklikler 26 Şubat 2012'deki 16. Olağanüstü Kurultay'da yapılmıştı.