EİB Başkanı Eskinazi: Eski günlere dönüş 1 yılı bulur!

Gizem TABAN/GERÇEKİZMİR - Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgınının etkileri sürüyor. Salgının biyolojik hasarının yanı sıra tedbir amaçlı uygulanan; seyahat yasakları, uçuşların askıya alınması, ithalat ve ihracatta kısıtlamalar, karantina uygulamaları gibi hamleler tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de ekonomiyi etkiledi.  

Salgının ekonomik boyutu ithalat ve ihracat sektöründe de kendini hissettirmeye başladı. Ticaret Bakanlığı tarafından Mart ayında açıklanan verilere göre ihracatta yaklaşık yüzde 18’lik bir düşüş yaşanırken, ithalatta ise şu an için artış söz konusu… Bu kapsamda, salgın sonrasında ortaya çıkan ekonomik tabloyu değerlendiren Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi önemli açıklamalarda bulundu.

İHRACATTA YİNE DÜŞÜŞ BEKLİYORUZ
Mart ayındaki ihracatta yaşanan düşüşün beklenilen bir tablo olduğunu belirten EİB Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi,  “Düşüşü bekliyorduk. Özellikle sanayi ürünlerinde yoğun bir düşüş yaşandı. Bunun sebebi de; salgından dolayı birçok fabrika kapandı, alıcılar tatile girdi. Nisan ayındaki ihracat rakamlarında da yine bir düşüş bekliyoruz. Tarımda ihracat devam ediyor, o konuda bir sıkıntı yok. Ancak özellikle hazır giyim ve sanayi ürünlerinde yüzde 50’ye varan bir düşüş göreceğiz. Bununla birlikte sağlık sektörüyle ilgili yurtdışından gelen bazı siparişler var. Ancak bunlarla ilgili yasaklar var. Önümüzdeki günlerde bu yasakların kaldırılmasıyla ilgili ümidimiz var. Çünkü Türkiye’de bu noktada ciddi bir üretim var. Sağlık Bakanlığı’nın ihtiyaçlarının çoğu temin edilmiş vaziyette. Eğer sağlık ürünlerinde ihracat açılırsa, düşüş oranı daha az olabilir” dedi. İthalatta ise durumun tam tersi olduğunu ve artışın söz konusu olduğunu belirten Eskinazi, “Önceki aylarda verilmiş siparişlerin gerçekleşmesinden dolayı ithalatta bir düşüş yok. İthalat Nisan ayında da azalmayacaktır. Çünkü yine verilmiş siparişler  var” dedi.

SORUNLAR ZİNCİRİ DEVAM EDİYOR AMA…
Egeli ithalatçılar ve ihracatçıların da salgının ekonomik boyutundan etkilendiğini belirten Başkan Eskinazi, “Ege bölgesindeki sanayiciler özellikle ara ürünlerde çok zorlandılar. Ama şu anda ara ürünlerle ilgili ithalatları devam ediyor.  Önümüzdeki süreçte, koruma önlemlerinin kaldırılıp normale dönmesini bekliyorlar. Ama ihracat yok! İhracat çok acil şeylerde yapılıyor. Alıcı yok. Bunun yanında ödeme sorunları da çıktı. Çünkü fabrikalar ve bankalar çalışmıyor. Bu ödemelerin yapılması lazım... Dolayısıyla finans sorunları da buna paralel olarak yürüyor. Sorunlar zinciri devam ediyor ama süreç bitince ortalama 1 ay içerisinde normale dönecektir diye düşünüyorum” açıklamasında bulundu.

‘BEN ARTIK BU İŞİ YAPAMAYACAĞIM’ DEYİP VEDALAŞANLARI DUYUYORUZ
Salgın nedeniyle işten çıkarmaların yaşanmaması için birçok fabrikanın kısa çalışma ödeneğine müracaat ettiğini söyleyen Başkan Eskinazi, “Şu anda çoğu fabrika kısa çalışma ödeneğine başvurdu. O nedenle işten çıkarma pek olmadı. Ama bu durumdan ciddi etkilenen bazı fabrikalar var. Bu yönde duyumlar alıyoruz. ‘Ben bu işi artık yapamayacağım’ deyip vedalaşanların olduğunu duyuyoruz” diye konuştu.

ESKİ GÜNLERE DÖNÜŞ 1 YILI BULUR
İthalat ve ihracat sektörünün salgınla mücadele boyutunu ekonomik açıdan değerlendiren EİB Koordinatör Başkanı, ekonomi destek paketlerine ilişkin de konuştu. Eskinazi, ekonominin bu süreci ne kadar kaldırabileceğine ilişkin şunları söyledi: “Bu tamamen firmaların ekonomik finansman yapısına ve devletin vereceği desteklerin miktarına bağlı... Bazı destekler kredi olarak verildiği için bu ancak borçları öteliyor. Yapmış olduğunuz masrafları ödemiyor. Sıkıntınız mevcut olarak kalıyor ve tabi ki firmalar yara alıyor. Firmalar yara alınca sermayelerinden eksiliyor. Eksik sermayeyle iş yapmak bu devirde kolay değil! Yani eski günlere dönüş Türkiye için 1 yılı bulur. Artık işler eskisi gibi olmayacak. Bazı sektörler kalkacak, bazı sektörlerin talepleri değişecek. Alım güçleri farklılaşacak. Ekonomide kartlar baştan karılacak. Çoğu ekonomist zaten, ekonomide 2030 yılına kadar yüzde 30’a yakın sektörün kabuk değiştirip başka işler yapıyor olacağını öngörüyordu. Böylece bu erken başlamış oldu.”

KREDİLER VERİLDİ AMA NASIL ÖDENECEK? BUNUN HAZIRLIĞI YOK!
Ege İhracatçı Birlikleri olarak ekonomik tedbir paketleriyle ilgili önerilerini bakanlıklara ilettiklerini ifade eden Başkan Eskinazi, “Önlem paketleri açıklandığı zaman bize de önerileri sordular. Biz de önerilerimizi ilettik. Önerilerimizi o paketlerin içine koydular ama  koymak yetmiyor. Uygulamak da önemli… Bunlar yapılacak ama bazılarının uygulanma esasları yok. Nasıl uygulanacak? Mesela  bazı krediler verildi ama krediler nasıl ödenecek? Bununla ilgili bir hazırlık yok. Bunların zamanla yapılacağını düşünüyoruz. Tüm dünya gibi biz de hazır değiliz.  ‘Böyle bir şey olduğunda nasıl acil önlem alabiliriz’ noktasında bizde de eksikler var.  Bu virüs inşallah geçtiği zaman bazı şeyleri masanın üzerine koyup gözden geçireceğiz” dedi.

KITLIK OLMASI SÖZ KONUSU DEĞİL
Salgının ilerlemesi halinde kıtlık oluşabileceği riskine dair konuşan Eskinazi, ekimlerin yapıldığını belirterek kıtlığın söz konusu olmayacağının altını çizdi.

Eskinazi şöyle konuştu: “Karantina ve bazı çalışanların zaruri  olarak evde kalması, okulların kapatılıp çocukların evde kalması ekonomik anlamda bazı sektörleri otomatik olarak durma noktasına getirdi. Mecburen üretimlerini durdurdular. Ama gıda sektöründe, yani tarımda böyle bir durum yok. Dolayısıyla önümüzdeki süreçte tarımda kıtlık yaşanacağına dair söylentilerin doğruluk payı da yok. Herkesin korkusu ekim zamanıydı. Ekim yapılamazsa diye bir endişe vardı. Ama şu anda ekim  yapılabiliyor, bununla ilgili kısıtlanmalar da ortadan kaldırılıyor. Mümkün olduğu kadar da yardımcı olunmaya çalışılıyor.  Belki biraz maliyet artışları var ama ekim yapılıyor.”

SALGIN EYLÜL’E KADAR SÜRERSE HASAR ÇOK CİDDİ OLUR!
Koronavirüs salgını sürecinin uzaması halinde ekonominin çok ciddi zarar göreceğine dikkat çeken Eskinazi, “Virüsün süresinin uzaması yarayı arttıracak. Bizim temennimiz olabildiğince çabuk sona ermesi. Bunun için de tedbirlerin çok iyi uygulanması lazım. Biz bunlara uyabildiğimiz müddetçe bu süreci daha kolay atlatabiliriz.  Ama bu süreci yayarsak, Eylül ayına kadar gelirse tüm sektörler için çok ciddi hasarı olur. Fabrikaların çalışacak gücü kalmaz. Kısa çalışma ödeneği gibi uygulamalar yapılıyor ama genel giderler devam ediyor. Genel giderler yalnızca ücretten oluşmuyor sonuçta… O nedenle ne kadar çabuk biterse o kadar az zarar verir. Ne kadar uzun sürerse zarar o kadar katlanır” ifadelerini kullandı.

GÜMRÜKLERİN GÜVENİLİRLİĞİNDE SIKINTI YOK
Mart ayında Çeşme Limanı’nda koronavirüs vakası yaşanması sebebiyle uygulanan karantinanın ardından gümrüklerle ilgili güvenlik sorunu yaşandığı iddialarına da açıklık getiren EİB Başkanı,  “Şu an gümrüklerle ilgili hiçbir sorun yok. Oradaki olaya da gümrük müdürümüz hemen müdahale etti, tüm personel değiştirildi, onlar dinlenmeye karantinaya alındı yeni personeller getirildi.  Gümrüklerin güvenilirliği konusunda hiçbir sıkıntı yok” dedi.