Gündem bina güvenliği... Karot testi rehberi: Süreç nasıl işliyor, İzmir'de fiyat ne kadar?

Efe Can TAN/GERÇEKİZMİR - Türkiye Kahramanmaraş’ta 6 Şubat’ta meydana gelen 2 büyük depremle yasa boğuldu. 

Binlerce kişinin yaşamını yitirdiği büyük felaket sonrası ana gündemlerden biri de bina güvenliği oldu. Gözler dayanıklılık testlerine çevrilirken, sürecin işleyişi ve fiyatlandırma en çok merak edilen konular arasında yer aldı. 

Binaların depreme dayanıklılık testleri Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın lisans verdiği kuruluşlar tarafından yapılıyor. 



Vatandaşlar evlerini riskli gördüğü durumlarda bakanlık tarafından onaylı kurumların kapısını çalarak gerekli testleri yaptırıyor. Eğer binaların depreme dayanıksız olduğu tespit edilişe bu kez güçlendirme süreci başlıyor. 

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü 81 ilde bulunan lisanslı firmaların listesini resmi internet sitesinde yayınlıyor. 

- BAKANLIĞIN YAYINLADIĞI LİSTE İÇİN TIKLAYIN

Bakanlık söz konusu listede belediyeleri de bu konuda yetkili olarak işaret ederken İzmir’de ulaştığımız birçok belediye riskli yapı tespiti konusunda herhangi bir yetkileri ve çalışmaları olmadığını  bu işlemleri özel sektör firmalarının gerçekleştirdiğini aktardı. Söz konusu listede belediye ve yetkili firmaların yanında İzmir’den Dokuz Eylül Üniversitesi de yer alıyor. 

Binaların risk analizi aşamasında kullanılan ana yöntemlerden biri ise karot testi...

KAROT TESTİ NEDİR?
Bina duvarlarından silindir şeklinde zarar vermeden delinerek alınan beton örneği, karot makineleri ile yapılıyor. Binaların deprem dayanıklılığını ölçmek için kullanılan en etkili yöntemlerden biri olan yöntem ile beton analiz edilirken, basınç testlerine direnç ve kalite konusunda bilgi veriyor. 

İzmir’de 30 Ekim 2020’de ve Kahramanmaraş’ta yaşanan büyük depremlerin ardından vatandaşlar yaşadıkları evlerin depreme dayanıklı olup olmadığını merak ederken söz konusu testlerin fiyat tarifesi binaların yapısı, kat sayısı, kolon sayısı ve birçok değişkene göre farklılık gösteriyor. 

KAROT TESTİ KAT BAŞI 2 BİN 500 TL’DEN BAŞLIYOR
Bakanlığın yayınladığı listede bulunan ve İzmir’de faaliyet gösteren bir firma karot testi ve performans analizinin 16 bin liradan başlayarak 50 bin liraya kadar çıktığını aktardı. Fiyatların bu rakamların da üzerine çıkmasının normal olduğunu aktaran yetkili 80, 90 dairelik yapılarda fiyatların yüksek olmasının kabul edilebilir olduğunu belirtti. Konu hakkında bilgi aktaran yetkili karot testinin ortalama olarak kat başı 2 bin 500, 3 bin lira tuttuğunu aktarırken bina için performans analizi de dahil olduğunda fiyatın yükseldiğini kaydetti. 

İNSANLAR NUMUNE ALDIRMAYA KORKUYOR!
Ulaştığımız firma yetkilisi mühendis sözlerini, ‘’Normalde yönetmelikte her kattan alınması gerekiyor ama insanlar korkuyor ve kendi katlarından numune aldırmak istemiyorlar ama yine de İzmir depreminden sonra analiz yaptığımız ve kentsel dönüşüme yönlendirdiğimiz bina sayısı arttı. Büyük apartmanlar için sorun olmuyor fazla, aidat gibi ödeniyor ama küçük apartmanlar için sorun haline dönüşebiliyor’’ diye noktaladı. 



BİNANIN BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE 100 BİN TL’YE VEYA ÜZERİNE ÇIKABİLİR! 
Yine İzmir’de faaliyet gösteren başka bir firmanın yetkilisi konu hakkında, ‘’Binaların yapısı fiyatı etkiliyor. Kat sayısı ve artı olarak bodrum ve zemin katı olması fiyatı arttırıyor çünkü orada da çalışma yapılması gerekiyor. Bir sabit fiyat yok. Ben fiyat verirken binaların projesini isteyerek veriyorum. Takribi olarak fiyatlar 7, 8 bin’den başlıyor. Burada önemli olan konu yönetmelik farkı. İki tane var; Biri kentsel dönüşüm olarak bilinen riskli bina yönetmeliği burada nispeten daha kolay bodrum ve zemin katta çalışma yapılarak sonuç alınabiliyor. Diğer yöntem 2018’de yürürlüğe giren Türkiye Bina Yönetmeliği Performans Analizi diye geçer. Orada binanın her katından numune alınması gerekir ve ayrıca sondajlı zemin etüd çalışmalarının yerinde yapılması gerekir. Onların kendi arasındaki fiyat farkı 5 kattır. Binanın büyüklüğüne göre 100 bin TL’ye veya daha yukarıya kadar çıkabilir. Bazı binalar var ki 2000 yılı öncesi binalarda zemin katlardan numune alınarak karar verilebilir ama bunlar da değer kötüyse belli olur sonuç. Bazı binalar daha detaylı bilgiye ihtiyaç duyuyor. Bir binanın elbette güçlendirme yapılabilmesi için ruhsatlı bir bina olması gerekir. İmar affından yararlanan bir bina da faydalanabilir ama henüz uygulayan hiçbir belediye yok. Belediyelerle görüştük imar affından güçlendirmeye giden hiçbir malik yok şu ana kadar’’ ifadelerini kullandı. 

BELEDİYELER GÜNÜMÜZDE RİSK TESPİT ÇALIŞMASI YAPMIYOR
Belediyelerin söz konusu uygulamadaki yeri hakkında konuşan yetkili geçmiş yıllarda Bornova Belediyesi ve Bayraklı Belediyesi'nin risk tespit çalışması yaptıklarını fakat günümüzde bunu sürdürmediklerini aktardı. 

ÇOK DEĞİŞKEN VAR!
Ulaştığımız bir başka firma yetkilisi ise fiyat skalası sorusuna, ‘’Çok değişken var. 10 bin lira ile 100 bin liraları geçebilecek fiyatlar var. Kat sayısının 30 metreyi geçmesi farklı, kolon sayısının 40 sayısını geçmesi farklı bunlar etkiliyor. Tamamen proje odaklı bir çalışma yapılıyor. Binanın yeri de fiyatı etkileyen etmenler arasında. 

KAROT OLMADAN YAPILAN ÖN TEST 1 BİN 500 TL’DEN BAŞLIYOR
Ulaştığımız son yetkili konu hakkında, ‘’Net bir ücret tarifesi yok. Karot alım işlemi ile başlıyoruz. Ortalama 3 bin 500 TL’den başlıyor binanın kat ve kolon sayısına göre değişiyor. Minimum 3, 3 bin 500 arasında başla işlem. En sağlam veriyi alabileceğiniz yöntem karot testi yöntemi. 100 bin liralara kadar bulabilir fiyat. İncelenecek yönetmeliğe göre değişebilir fiyat. Karot almadan yapılan ön test en az 1 500, 2 bin liradan başlıyor’’ dedi.