İzmir'de 'ağır hasarlı' tehdit: O binalar neden yıkılmıyor?

Efe Can TAN/GERÇEKİZMİR - İzmir'de 30 Ekim 2020 günü meydana gelen büyük depremde 117 kişi yaşamını yitirirken, binlerce bina da hasar aldı. 

Büyük felaket sonunda bakanlık verilerine göre 54 bina yıkılırken, 36 bina için acil yıkım kararı çıktı, 602 bina ağır hasarlı, 720 bina orta hasarlı ve 6 bin 848 bina da az hasarlı olarak kayıtlara geçti. .

Yine bu sınıflandırmaya göre ağır hasarlı binalar onarımı mümkün olmayan binalar olarak nitelendirilirken yıkılması yasal zorunluluk olarak belirtildi. Orta hasarlı binalar, güçlendirilmesi gereken binalar olarak tanımlanırken bu güçlendirmenin 1 sene içinde gerçekleştirilmemesi durumunda bu binalar da ağır hasarlı kabul edildi ve yıkılması yasal zorunluluk halini aldı. 

Büyük deprem sonrası yıkılan binalardaki depremzedeler için yeni bir yaşam kurmak için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 7 proje alanı ilan edilirken bu yapılar için depremzedelere anahtar teslimleri gerçekleştirildi. Bayraklı Şehir Hastanesi yakınındaki alan ise rezerv alan ilan edildi ve depremzedeler için konutlar inşa edildi. Rezerv alan ve proje alanlarında 4 binden fazla konutun inşası biterken mayıs ayına kadar toplam 5 bin 61 konutun inşa edileceği ve hak sahiplerine teslimlerinin gerçekleştirileceği duyuruldu. Büyükşehir Belediyesi de Halk Konut projesiyle depremzedeler yıkılan evlerini yeniden inşa etmeye başladı, ilk temel atma töreni Bayraklı'daki Dilber Apartmanı'nda yapıldı.



O BİNALAR TEHLİKE SAÇIYOR!
Kentte yaralar bir bir sarılırken büyük depremden geriye orta hasarlı olarak tespit edildikten sonra 1 yıl süre içinde ağır hasarlı olan ve yıkılmayı bekleyen binalar kaldı. 

Binaları ağır hasarlı olan kat malikleri evlerinin yıkılmasını ve bir müteahhit ile anlaşarak yeniden inşa sürecine girmeyi beklerken özellikle depremin en çok etkilediği ilçeler olan Bornova, Bayraklı ve Karşıyaka’da bulunan ve yıkım bekleyen onlarca bina büyük bir tehdit saçıyor. 

2022 yılının Kasım ayında bu kez Buca merkezli 4.9'luk sarsıntı yaşayan, süreçte yine bu bölgede yaşanan sarsıntı fırtınası ile Ege ve Akdeniz'deki sarsıntıların etkisiyle panik yaşayan İzmir'de etrafındaki önlemlerin oldukça yetersiz olduğu bu onlarca binanın yine olası bir deprem etkisiyle yıkılması ihtimali yer aldıkları sokak ve caddelerde haklı bir tedirginliğe yol açıyor. 



Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan Binaların Yıkılması Hakkında Yönetmelik, 1 Temmuz 2022 tarihinde yürürlüğe girerken yeni yönetmelik ile yıkım firmalarından birçok belge isteniyor, bu işlemleri gerçekleştirme yetkisi taşıyan firma sayısı ise yeterli değil...

Binaların olası bir başka depremde yıkılması ile can ve mal kaybına yol açmasının önüne geçmek için alınacak başlıca önlem olarak ise kontrollü olarak yıkılması gösteriliyor. Yıkımı gerçekleştirilmesi gereken yetkili kurum ise İzmir Valiliği'ne bağlı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü... 

Bitişik nizam yapıların çevresi için tehlike oluşturduğu belirtilirken yıkılmayı bekleyen binaların içerisine giriş çıkışların önlenmesi gibi tedbirleri ise mal sahiplerinin alması gerekiyor. 

Ağır hasarlı yapıların risk teşkil ettiği belirtilirken en önemli güvenlik önlemi olarak binaların bir an önce yıkılması olarak gösteriliyor. 

"BİR AN ÖNCE YIKILMALI!"
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) İzmir Şubesi Başkanı Eylem Ulutaş Ayatar ise konuyla ilgili açıklamasında, "Şu anda risk teşkil eden yapıların bir an önce yıkılması gerekiyor. Bu işlemin gerçekleşmesini talep ediyoruz. Yıkılmayı bekleyen binaların sorumluluğu da biraz vatandaşın üzerine kalmış gibi! Belediyenin de bilgisi var ise eğer ‘önlemini al’ demesi gerek vatandaşa tabi bakanlık tarafından bu tespitler iletildiyse. Yeniden yapım kısmında ise 6306 kapsamında yapılacak yapılar ve bu yasa kapsamında olmayan yapım faaliyetleri açısında da baktığımızda teşvik sağlanması gerek vatandaşın böyle bir adım atabilmesi için. Mevcut yasa ile öngörülen teşviklerin yeterli olmadığını görüyoruz. Gerçekçi değil bu rakamlar. Kredilerin de belli bir limitti verildiğini görüyoruz. Yeniden yapım işine girmesi için çok ciddi bir miktara ihtiyaç duyuyor ve vatandaş bunu yapamıyor. Devletin bu noktada desteği gerekiyor. Teşvikler söz konusu ama bunlar reeli karşılamıyor’’ ifadelerini kullandı.