İzmir'de 'dönüşüm' çalıştayı: Kılıçdaroğlu'ndan İzmir övgüsü, Soyer'den '3 temel ilke' mesajı!

Mehmet İŞLER /GERÇEKİZMİR- Karşıyaka’da bulunan Deniz Baykal Kültür Merkezi’nde gerçekleşen ‘Yaşanabilir Kentsel Dönüşüm Çalıştayı’nda konuşan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu önemli açıklamalarda bulundu.

İzmir’de kentsel dönüşümün başarılı bir şekilde yürütüldüğünü söyleyen CHP Lideri Kılıçdaroğlu, İstanbul’da gerçekleşen uygulamanın yanlış olduğunu vurguladı.

RANTIN HALK İÇİN KULLANILMASINI İSTİYORUZ
Kılıçdaroğlu, “Yaşadığımız kentten memnun muyuz? Değilsek hangi gerekçe ile memnun değiliz? Kentlerimiz bir beton ormanına dönüştü ve biz gerçekten üzülüyoruz. Deprem kuşağındayız ve yapılan binaların büyük kısmı depreme dayanıklı değil. Bu da, hepimizin kentsel dönüşüm kavramını öğrenmemize yol açtı. Nasıl bir kentsel dönüşüm? Beton ormanı mı yoksa hepimizin rahat yaşayabileceği kentler inşa etmek mi? Arkadaşlarımız yaşanabilir kentler markasını ortaya çıkaralım dediler. Güzel. Her kent kendi rantını yaratır. Rantsız kent olmaz. Rantı yaratan da planlamadır. Yol, park yaparsınız binanın değeri artar. Soru şu; rantı kimin için kullanacağız? Bir avuç kadar insan için mi halk için mi? Biz halk için kullanılmasını istiyoruz. Bütün amacımız bu çerçeveye dönük. Kentte sadece biz yaşamıyoruz. Canlılar da yaşıyor. Ağaçların, kuşların da olma hakkı var. Bu da İzmir’e yakışır. Doğayla barışık kente özen göstermemiz gerekiyor” dedi.

İSTANBUL’DA İNSANLARI KENTİN DIŞINA SÜRDÜLER! 
Kılıçdaroğlu, “Sayın başkan 3 temel ilkeden söz etti. Uzlaşma olması lazım. İnsanların iradelerini de bir şekilde beyan etmeleri gerekiyor. Yaşadığımız yer çok iyi değil bir araya gelelim ve çok iyi bir kent ortaya çıkaralım. Bu insanları kentin dışına sürmemek gerekiyor. İstanbul’da bunu gördük. Oraya farklı insanlar getirildi ve ranttan onlar faydalandı. Rant varsa oradaki insanlara bunu teslim etmek gerekiyor. Bu konuda gerekli özen İzmir Büyükşehir Belediye Başkanımız tarafından gösteriliyor. Bu ilkelerin gereğini hepimiz yapmalıyız. Bu imkanlar ortaya konurken İstanbul’da bir sorunla karşılaştık. Bir sürü şikayet var, vatandaş ve müteahhidi karşı karşıya getiriyorsunuz. Müteahhit iflas ettiğinde vatandaşın başvuracağı hiçbir makam yok. Burada belediyemiz ilke kararı aldı. Vatandaş belediye başkanıyla muhatap oluyor. Elimden hak alınır mı kaygısı olmuyor. Bu şekilde kentsel dönüşüm yaptığımız zaman oradaki insanlar için yaşanabilir bir kent ortaya çıkıyor” ifadelerini kullandı.  

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, ‘Yaşanabilir Kentsel Dönüşüm Çalıştayı’nın açılış konuşmasını yaptı.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kıllıçdaroğlu’nun da katılımıyla Karşıyaka’da Deniz Baykal Kültür Merkezi’nde gerçekleşen programda önemli açıklamalar yapan Büyükşehir Belediye Başkanı Soyer kentsel dönüşüm çalışmalarına dair detaylı bilgiler paylaştı.

ÜÇ TEMEL İLKEMİZ VAR
Belediye Başkanı Soyer, Bugün, kentsel dönüşümün aciliyeti konusundaki bakışımızı, çok özgün bir yöntemle yürüttüğümüz İzmir’in yerinde dönüşüm modelini ve sonuçlarını sizlere aktarmaya çalışacağım. İzmir’de dönüşümü gerçekleştirmek üzere üç özgün ilkemiz var. İlki; dönüşüm sürecinin uzlaşma esaslı olması. Yani bu alanda yaşayanların, bu dönüşüme onay vermesi… İkincisi; dönüşümün yerinde ve adil gerçekleştirilmesi... Yani dönüşüm alanında yaşayanların yine o bölgede yaşama hakkının garanti altında alınması. Dönüşümün; insanları birbirinden koparmadan, yaşamın içinde olması… Kimseyi doğduğu yeri terk etmek zorunda bırakmaması ve kültürü koruması… Üçüncü ilkemiz ise; bu sürecin İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin güvencesi altında sürdürülmesi. Yani başından sonuna tüm süreçlerde belirlediğimiz ilkelerin harfiyen uygulanması. İfade ettiğim gibi, İzmir’in yerinde dönüşüm modelinde birinci prensibimiz; yenileme ihtiyacı bulunan alanlarda, bölge sakinleri ile uzlaşma sağlamak. Tüm dönüşüm alanlarında yüzde yüz uzlaşıyı esas alıyoruz. Bu doğrultuda; vatandaşlarımıza ilk elden doğru bilgi vermek, kentsel dönüşümün gerekliliğini anlatmak ve projelerimizin bölge sakinleri tarafından sahiplenilmesini sağlamak için dönüşüm alanlarımızda iletişim merkezleri açıyoruz. Böylece, vatandaşlarımızı planlama ve kentsel tasarım süreçlerine dahil ediyor, görüşlerini alarak projelerimizi katılımcı bir anlayışla yürütüyoruz” dedi.

GÜVENCE BİZİZ
Başkan Soyer sözlerini sürdürdü ve “İkinci prensibimiz, yerinde dönüşümü sağlamak. Biz riskli alanlardan başlayarak dönüştürülmesi gereken yapıların sadece yıkılmasını ve bölgenin fiziki olarak depreme karşı sağlamlaştırılmasını, asla yeterli bulmuyoruz. Bir yandan afetlere dirençli, altyapısı güçlü, sosyal olanakları yüksek konutlar inşa ederken; öte yandan orada süregelen kültürün korunmasını, komşuluk ilişkilerini, alışılagelmiş yaşam biçiminin bozulmadan devamlılığını esas alıyoruz. Çünkü kentsel yenilemenin ancak bu şekilde sürdürülebilir olacağına inanıyoruz. Biz biliyoruz ki; fiziksel, toplumsal, ekonomik, çevresel ve altyapısal ihtiyaçların tamamını, bir bütün olarak ele almadan yapılan kentsel dönüşüm, sürdürülebilir olamaz. Böylece yerinde dönüşümü gerçekleştirdiğimiz mahallelerde vatandaşlarımız sağlıklı, depreme dayanıklı, sağlam ve güvenilir konutlarda yaşamaya; berber, kasap, bakkal gibi küçük esnafımız da, proje sonrası yine burada faaliyetlerini sürdürmeye devam ediyor. Yani vatandaşlarımızın kentsel yaşam kalitesini artırırken, aynı zamanda mahalle kültürünü koruyarak onların; komşusuyla, esnafla, kahvesi ve çarşısıyla mevcut kültürel ilişkilerini devam ettirmesini, hatta güçlendirmesini sağlıyoruz. Üçüncü temel prensibimiz; dönüşüm sürecinin tümüyle İzmir Büyükşehir Belediyesi güvencesiyle sürdürülmesi. Kentsel dönüşümün başından sonuna tüm çalışmalar, Belediyemizin kontrolü ve denetiminde gerçekleşiyor. Yani Belediyemiz, müteahhit ile vatandaş arasında bir garantör rolü üstleniyor. Böylelikle vatandaşlarımızın risklerini ortadan kaldırıyor” açıklamasında bulundu.

HALK İLE MÜTEAHHİT KARŞI KARŞIYA GELMİYOR
Soyer ayrıca, “Örneğin dönüşüm alanlarındaki tahliye sürecinde; hak sahiplerine bina başına değil, hane başına kira desteği veriyoruz. Veya isteyene toplu konutlarda geçici iskân imkânı sağlıyoruz. Bölgedeki tüm altyapı, yeşil alan, sosyal donatı işlerini de yine Büyükşehir Belediyesi olarak biz yapıyoruz. Teslim edeceğimiz konutlar için kura çekimini vatandaşlarımız lehine öncelikli hale getiriyoruz. Yani vatandaş kurasını çektikten sonra geriye kalan daireler müteahhide veriliyor. Türkiye’de örneği olmayan bu yaklaşımımız sayesinde halk ile müteahhit karşı karşıya gelmiyor; bu alanlarda oluşan değer artışını hak sahiplerine, buranın bölge halkına paylaştırıyoruz. Yani dönüşüm nedeniyle oluşan rant, değer artışı; belirli toplumsal kesimlere değil, bu alanlarda yaşayan halkın bizzat kendisine veriliyor. Özetle; İzmir’de dönüşümü adil, sağlam, güvenilir, zahmetsiz, hesaplı ve şeffaf yürütüyor, halkımızı ranta kurban etmiyoruz!” dedi.

TIKIR TIKIR ÇALIŞMAYA DEVAM EDİYORUZ
30 Ekim’de İzmir’de gerçekleşen 6.9 şiddetindeki depreme değinen Soyer şunları söyledi:  30 Ekim İzmir depremi ile bir kez daha gördük ki; ne yazık ki İzmir’deki yapı stokunun büyük bir kısmının dönüştürülmesi gerekiyor. Bu durum, ülkemizdeki pek çok büyükşehir için de geçerli. Dolayısıyla kentsel dönüşümün; sadece gecekondu, ruhsatsız ve kaçak yapıların olduğu bölgelerde yapılması kanaatini değiştirmemiz gerekiyor.

Bu çalıştay vesilesiyle; kentsel dönüşüm mevzuatımızda, bu konu dahil pek çok eksikliğin yer aldığının altını çizmek, başta merkezi idare ve Meclis’te bulunan tüm siyasi partiler, milletvekillerimiz olmak üzere kamuoyuna yeniden bir çağrı yapmak istiyorum.

Mevzuatımızda kentsel dönüşüm, 6306 sayılı yasa ve 5393 sayılı yasanın 73’üncü maddesi kapsamında yürütülüyor. Biz, her iki yasanın kentsel dönüşümle ilgili eksiklikleri giderecek bir çerçeveyle birleştirilerek temel bir kanun oluşturulması gerektiğini düşünüyoruz. Belediyelerin kentsel dönüşüm konusunda yetki ve etkinliğinin artırılması, her an deprem riski altındaki ülkemiz ve İzmir için hayati önem taşıyor.

Devletin anayasal görevlerinden biri; sağlıklı, güvenli, yaşanabilir bir çevre ve kent oluşturabilmek için öncelikle sürece katılacak tüm aktörlerin yer aldığı katılım mekanizmalarını oluşturmaktır. Bunun için ülke genelinde; kapsamlı, sosyal boyutu güçlendirilmiş ve buna uyumlu sosyal finansman modelleri ile desteklenen yeni bir kentsel dönüşüm mevzuatına ve modellerine ihtiyaç var.

Depremden günler sonra, halkımızı sokakta bırakmamak için ‘BirKiraBirYuva’ kampanyası başlatmıştık. Yaklaşık 50 milyon liralık bir bağışı, Belediyemiz kasasına girmeden ihtiyaç sahiplerine ulaştırdık. Bağış toplama mevzuatındaki engellere rağmen, yardımseverler ile depremzedeleri birbirleriyle buluşturduk ve kamu görevimizi ifa ettik.

30 Ekim depremi sonrasında ağır ve orta hasarlı olarak tespit edilen yapılar ile 1998 sonrasında ruhsat alan veya riskli kabul edilen yapıların dönüşümü için kolaylık sağlayan bir düzenlemeyi, 1 Mart’taki İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi toplantımızda, oy birliğiyle geçirdik. Türkiye’ye örnek olacak bu usul ve esaslar sayesinde, depremde evleri hasar gören yurttaşlar, yeni yapacakları konutlarda hak kaybı yaşamayacak.

İzmir’in tüm yapı stoku envanterini çıkarmak için ise İnşaat Mühendisleri Odası ile protokol imzaladık ve yakında çalışmalara başlıyoruz. 2021 Bütçemizden bunun için 200 milyon liralık kaynak ayırdık. Amacımız; İzmir’deki tüm binalar için depreme dayanıklılık, zemin ve bina niteliğini gösteren bir yapı karnesi oluşturmak.

Bunun yanında depremden etkilenen 5 bin 800 orta hasarlı hane için bir model geliştiriyoruz. Evleri orta hasarlı olup mevzuattaki eksiklik nedeniyle yardım alamayan vatandaşlarımızın da derdine derman olmak için çalışmalara başladık. Bu konuda çok yakında mağdur olan hemşerilerimize müjdeli bir haberi paylaşacağım.

Mevzuatın yukarıda ifade ettiğim eksiklik ve yetersizlikleri, bizde asla ‘elimiz kolumuz bağlı’ duygusunu yaratmadı. Aksine İzmir’in pek çok yerinde dönüşüm seferberliği başlattık ve sadece iki yıl içinde Ege Mahallesi’nde 418 milyon, Örnekköy’de ise 520 milyon lira olmak üzere yaklaşık 1 milyar lira ihale bedeli olan kentsel dönüşüm çalışmalarını başlattık.

Karabağlar Uzundere Mahallesi, Konak Ege ve Ballıkuyu Mahallesi, Karşıyaka Örnekköy Mahallesi, Gaziemir Aktepe ve Emrez Mahallesi ile Çiğli Güzeltepe Mahallesi’nde, toplamda 248 hektarlık alanda kentsel dönüşüm çalışmalarımıza hızla devam ediyoruz.

Bu bölgelerde şimdiye kadar; 2 bin 200 bağımsız birimin inşaatını başlattık. Hak sahiplerinden 345 bin metrekare tapu devri aldık. Yaklaşık 1000 bağımsız bölümün anahtar teslimini yaparak mülkiyet tapusu ile hak sahiplerine teslim ettik.  İZBETON ile 1000 bağımsız birimin yapımı için protokol imzaladık. 1218 bağımsız birimin kat karşılığı ihalesini yaptık. Yaklaşık 4 bin 600 bağımsız bölümün de tüm uzlaşma, devir, tapu ve imar uygulamalarını tamamlayarak yapım ihalesine hazır hale getirdik.

Özetle; İzmir’in 6 farklı bölgesinde, yerinde dönüşüm şantiyelerimizle tıkır tıkır çalışmaya devam ediyoruz! Bir Büyükşehir Belediye Başkanı olarak benim yegane gayem; vatandaşlarımızın refahını artırmak ve bu refahın adil paylaşımını sağlamak. Bunun gerçekleşebilmesi için her şeyden önce, vatandaşlarımızın yaşam hakkını korumak. Bütüncül ve adil bir planlamayla; afetlere dayanıklı, doğaya ve kültürümüze saygılı bir dönüşüm tesis ederek, İzmir’i dirençli bir şehir yapmak