İzmir'in Çernobil'i için şeffaflık çağrısı

Açıklamaya, İzmir Barosu Başkanı Av. Sefa Yılmaz, Gaziemir Belediye Başkanı Ünal Işık, Karabağlar Belediye Başkanı Helil Kınay, meslek odalarının ve siyasi partilerin temsilcileri katıldı. Katılımcılar, 17 yıldır devam eden sorunun çözümü için sürecin şeffaf ve denetlenebilir olmasının önemine vurgu yaptı. Yerel yönetimlerin, çevre örgütlerinin ve bilim insanlarının aktif rol alması gerektiğini belirten konuşmacılar, atıkların temizlenmesi ve halkın sağlığının korunması için yetkililere çağrıda bulundular.

17 Yıllık Mücadele

Ortak açıklamayı okuyan TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi üyesi Ahmet Avni Atayol, 2007 yılında tespit edilen ve kamuoyunun 2012 yılında öğrendiği radyoaktif ve tehlikeli atıklarla ilgili süreci yakından takip ettiklerini belirtti. Atayol, "Kentin ortasında, çevre ve halk sağlığını tehdit eden atıkların temizlenmesi, yasak olan radyoaktif atıkların  nereden ve nasıl getirildiğinin belirlenerek kamuoyuyla paylaşılması ve sorumlular hakkında gereğinin yapılması için mücadelemiz 17 yıldır devam etmektedir" dedi.

Temizlik Sürecindeki Eksiklikler

Atayol, geçtiğimiz yıl arazi sahiplerinin bir şirketle anlaşarak temizlik çalışmalarına başladığını ifade etti. Ancak çevresel iyileştirme faaliyetlerine dair eksiklikler ve şeffaf olmayan süreç nedeniyle çalışmaların başlatılamadığını belirtti. "Bugün yine bir kez daha; şeffaf ve denetlenebilir olmayan, yerel yönetimler ve uzman meslek odaları gibi paydaşlarla paylaşılmayan, 17 yıldır atıklarla iç içe yaşayan halk bilgilendirilmeden yürütülmek istenen bir temizlik  başlatıldığına şahit oluyoruz" ifadelerini kullandı.

Yetkililere Sorular ve Talepler

Atayol, alanda başlatılan çalışmalarla ilgili olarak yetkililere şu soruları yöneltti:

•             Çalışmalar 10 Ağustos 2017 tarihli ÇED Olumlu Kararı verilen proje kapsamında mı yürütülecektir?

•             Projede değişiklikler yapıldıysa yeni bir Çevresel Etki Değerlendirmesi süreci yürütülmüş müdür?

•             Alandaki radyoaktif ve tehlikeli atıkların uzaklaştırılması konusunda yapılacak çalışmalara ilişkin planların inceleme ve onay süreçleri nasıl yürütülmüştür?

•             Çevresel İyileştirme Planı kapsam ve içeriği nedir? Bu planda daha önce tespit edilen eksiklikler nelerdir? Bu eksiklikler hangi ilave önlemlerle giderilmiş ve planlar onaylanmıştır?

•             Alanda hangi teknik yöntemlerle çalışma yapılacaktır?

•             Alandan uzaklaştırılacak atık miktarı ve niteliği nedir; bu atıklar nasıl taşınacak, nerede ve nasıl bertaraf edilecektir?

•             Atıkların ayrıştırılması ve taşınması sırasında ortaya çıkacak çevresel etkilerin önlenmesine yönelik olarak nasıl bir çalışma yürütülecektir?

•             Gerek işçi sağlığı ve iş güvenliği gerekse çevre ve halk sağlığı konularında alınan önlemler nelerdir?

•             Alandaki çalışma hangi kurum ve kuruluşlar tarafından yürütülmektedir?

•             Alanda yürütülecek çalışmalara ilişkin program, takvim ve süreç nedir?

•             Çalışmaların denetimi hangi kurum ve kuruluşlar tarafından yapılmaktadır?

•             Alanda çalışan ve çalışmaları denetleyen özel kuruluşlar bünyesindeki uzman ekiplerin bu alandaki geçmiş deneyim ve uzmanlıkları nelerdir?

•             Atıkların miktarına, niteliklerine ve alandaki dağılımına ilişkin tespitleriniz nelerdir?

•             Alanda mevcut kirlilik ve etkilerine yönelik izleme ve ölçümler düzenli olarak gerçekleştirilmekte midir?

•             Çalışmalarda, gömülü atıkların çıkarılması sırasında karşılaşılabilecek acil durumların anında tespiti amacıyla, alanda radyoaktivite ve diğer tehlikeli maddelere yönelik anlık yersel ve atmosferik izleme yapılmakta mıdır? Yapılıyorsa şu ana kadar tespit edilen değerler nedir?

Şeffaflık Talebi

Atayol, temizlik sürecinde şeffaf olunması gerektiğini vurgulayarak, "Alandaki atıkların çevre ve halk sağlığına yönelik daha fazla tehdit oluşturmaması için temizlik süreci ile ilgili yapılacak çalışmaların baştan sona her aşamada şeffaf bir şekilde yürütülmesi, bağımsız uzmanlar tarafından denetlenmesi ve kamuoyunun sağlıklı şekilde bilgilendirilmesi önem taşımaktadır" dedi.

Talepler ve Çağrı

Uzman meslek odaları ve kent bileşenleri olarak Gaziemir sürecini dikkatle takip ettiklerini belirten Atayol, yetkili kurum ve kuruluşları, şeffaf ve denetlenebilir bir süreç yürüterek çevre ve halk sağlığını korumaya ve kamuoyunu sürekli bilgilendirmeye davet etti. Taleplerini şu şekilde sıraladı:

1.            Yukarıdaki soruların tamamının eksiksiz olarak cevaplandırılması, çevresel iyileştirme planı, iş termin planı, analiz raporları ile birlikte konu ile ilgili belgelerin tamamının kamuoyuyla paylaşılması.

2.            Alandaki tüm çalışmaların, radyoaktif kirlilik yaşanan alanların temizlenmesi ve rehabilitasyonu konusunda uzman ve benzer iş deneyimine sahip uluslararası akredite kuruluşların denetiminde; ayrıca uzman meslek odaları ve yerel yönetimlerin temsilcileri ile bağımsız uzman/akademisyenlerin katılımıyla kurulacak bir komisyonun gözetiminde gerçekleştirilmesi.

3.            Alandaki tüm kirleticilere (radyoaktivite ve diğer tehlikeli maddelere) yönelik sürekli izleme yapılarak ölçüm sonuçlarının paylaşılması ve alana kameralar yerleştirilerek alandaki çalışmaların kamuoyu tarafından sürekli izlenebilir duruma getirilmesi.

4.            İlk üç maddedeki koşullar sağlanıncaya kadar alandaki çalışmaların durdurulması.

Bu taleplerin yetkili ve görevli kurumlara bir kez daha iletildiği belirtilen açıklamada, çevre ve halk sağlığını koruma adına şeffaf ve denetlenebilir bir sürecin önemine vurgu yapıldı.