İzmir ulaşımında yapay zeka dönemi

İzmir’i yapay zeka kullanımında öncü şehirlerden biri haline getirmeyi hedefleyen İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, 21 Mayıs tarihinde Yapay Zeka ve Akıllı Şehirler Şube Müdürlüğü’nü kurarak bu doğrultuda ilk adımı attı. Kent için inovasyon ve teknoloji odaklı projeler geliştiren İzmir İnovasyon ve Teknoloji AŞ bünyesinde kurulan Yapay Zeka ve Akıllı Şehirler Şube Müdürlüğü, İzmir ulaşımında yapay zeka dönemini başlatmak için hazırlıklara başladı. Yapay zeka desteği ile planlanacak toplu ulaşım seferleri; araçların doluluk oranları, trafik yoğunluğu ve insanların toplu ulaşım kullanım alışkanlıklarına göre ayarlanacak. Şehirde yaygınlaşacak insansız otoparklar, kaynak ve kağıt tasarrufu sağladığı gibi daha hızlı ve daha uygun fiyatlı bir otopark hizmeti sunacak. Sefere çıkacak otobüslerin fiziki hasarları, yapay zekanın kullanımıyla birkaç saniye içinde tespit edilebilecek. İzmirim Kart mobil uygulaması da sadece bakiye yüklenen bir uygulama olmaktan çıkacak. İzmir’de toplu ulaşıma dair her konu yapay zeka destekli bir sisteme dönüşerek burada toplanacak. Yapay zeka, sadece ulaşımla ilgili projelerle de sınırlı kalmayacak. İzmirlilerin öneri ve şikayetlerini ilettiği Hemşehri İletişim Merkezi (HİM) de yapay zeka asistanı kullanmaya başlayacak. Zaman kaybetmeye son verecek uygulama, farklı dönemlerde birden fazla tekrar eden şikayetlerin de takibini yaparak ilgili birimlere raporlayacak.

Filo Takip ve Yönetim Sistemi, ulaşım süreçlerini yönetecek

İzmir Büyükşehir Belediyesi İzmir İnovasyon ve Teknoloji AŞ Web ve Mobil Teknolojiler Şube Müdürlüğü, tüm araç filosu süreçlerinin yönetilmesini ve kayıt altına alınmasını sağlamak amacıyla İzmir ulaşımı için Filo Takip ve Yönetim Sistemi’ni hayata geçirecek. Sistem yazılımı, yapay zeka desteği ile çalışarak araç takibi, şoför ve merkezin irtibatı, bekleme süresi hesaplama ve optimizasyonu, olası rota dışına çıkma durumu tespiti, yakıt tüketimi, araçların parça bakım bilgisi, trafik yoğunluğunu hesaplama gibi pek çok teknik özelliğe sahip olacak. Filo Takip ve Yönetim Sistemi, bir aracın hem sağlığını hem güvenliğini hem de seyir halindeki hareketlerini izleyecek ve merkeze rapor edecek. Ayrıca Yapay Zeka Müdürlüğü’nün hazırlayacağı Sefer Optimizasyonu Çalışması yazılımına da veri sağlamış olacak.

Sefer planları yapay zeka ile yapılacak

Yapay Zeka ve Akıllı Şehirler Şube Müdürlüğü tarafından hazırlanan Sefer Optimizasyonu Çalışması, Filo Talip ve Yönetim Sistemi’nden elde edilen verilerle sefer planlamasını düzenleyecek. Proje sayesinde planlanacak seferler araçların doluluk oranları, trafik yoğunluğu ve insanların toplu ulaşım kullanım alışkanlıklarına göre ayarlanacak. İzmirli yurttaşlara daha verimli sefer hizmeti vermeye hedefleyen çalışma, yaklaşan otobüsün kaç dakika sonra durakta olacağı bilgisinin yanı sıra otobüsün anlık olarak bir duraktan diğer durağa gitme mesafesini de sadece 15 saniyelik hata payıyla hesaplayacak. Bu verileri yurttaşlar da İzmirim Kart uygulaması üzerinden görebilecek. Aktarma yapacak yolculara da büyük kolaylık sağlayacak uygulama, diğer toplu ulaşım araçlarına entegre halde çalışacak. Örneğin feribot veya vapur gibi araçların tam dolulukla sefere çıkabilmesi için aktarma otobüslerinin ortalama varış süreleri hesaplanarak sefer aralıkları düzenlenecek. Sefer Optimizasyonu Çalışması, her gün 2 milyon binişin olduğu toplu taşıma sisteminde İzmirli yurttaşların daha konforlu yolculuk yapmasını sağlayacak.

İnsansız otoparklar

İZELMAN AŞ tarafından işletilen otoparkların da insansız otoparklara dönüşmesi hedefleniyor. İnsanların çalışmadığı, abonelik aranmaksızın plaka tanıma sisteminin uygulandığı insansız otoparklar, hem kaynak ve kağıt tasarrufu sağlayacak hem de daha hızlı ve daha uygun fiyatlı bir hizmet sunulmasına imkân tanıyacak. Otopark başına yıllık 20 milyon liraya yakın tasarrufun sağlanacağı insansız otoparklar, yapay zeka destekli son teknolojinin uygulanmasıyla “Otopark 5.0” kavramını da hayata geçirmiş olacak.

Otobüslerin MR’ı çekilecek

Projelendirilen Hasar Tespit çalışması ise şehir içi ulaşımda kullanılan otobüslerin adeta MR’ını çekecek. Bir otobüste mevcut olan fiziksel hasarlar, yapay zeka marifetiyle birkaç saniyede algılanacak. Buna göre yolcu otobüsü, sefere çıkmadan önce ya da seferden döndüğünde oluşturulan bir tünelden geçecek. Bu sırada plakası tanımlanan otobüsler, dört açıdan kameralarda görüntülenecek ve hasar kaynaklı fiziksel farklılıkları yapay zeka tarafından tespit edilecek. Bu sayede fiziksel hasarın iç donanıma zarar verip vermediği de incelenmiş olacak. Hasar aldığı belirlenen ve bir onarıma ihtiyaç duyan araçlar, bakım ve onarım birimlerine gönderilecek. Proje, güvenliği artırırken seferlerde kayıp ya da gecikmeyi de önlemiş olacak.

Yapay zeka destekli HİM asistanı

Yapay zeka, yurttaşların öneri ve şikayetlerinin çözümü için de kullanılacak. Tasarlanan Private GPT projesi, yapay zeka destekli HİM asistanını uygulamaya koyacak. Proje kapsamında yurttaşların öneri ve şikayetleri, operatör tarafından dinlenildiği gibi yapay zeka tarafından da dinlenebilecek. Yapay zeka, vatandaşın sorununu bilgi notu haline getirerek çözüm için ilgili birimlere iletim sağlayacak. Dijital bir HİM deneyimi sunacak Private GPT projesinde, dileyen yurttaşlar operatör üzerinden derdini anlatabilecek ancak yapay zeka ile hiç beklemeden sorunların çözümü de mümkün olacak. Proje, farklı dönemlerde birden fazla tekrar eden sorunların da takibini yaparak ilgili birimlere raporlama yapacak.

“İzmirlilerin hayatına dokunacak projeler”

İzmir Büyükşehir Belediyesi İnovasyon ve Teknoloji A.Ş. Genel Müdürü Emrecan Durmaz, “İzmir Büyükşehir Belediye Başkanımız Dr. Cemil Tugay’ın talimatları doğrultusunda hayata geçireceğimiz her projede temel motivasyonumuz, kaç İzmirlinin olumlu etki göreceğidir. Ulaşımı yapay zeka ile planlamayı tasarlarken günlük 2 milyon yurttaşın bu işlerden olumlu etkileneceğini hesaplayarak bu yola girdik. İnsansız otoparklar projesini hazırlarken yüz binlerce insana olumlu etkisi olacağını görüyoruz. Görev süremiz boyunca İzmirlilerin hayatına dokunan, belki gözle göremeyecekleri ancak deneyimlerken hissedebilecekleri bir serüven yaratalım istiyoruz. Yapay zeka sistemleri, belirli bir zamanın gerektiği, bir sürecin sonunda ortaya çıkan sistemlerdir. Tüm ulaşım süreçlerinde birbiriyle çalışan, birbirini tanıyıp yönlendiren ve vatandaşlara en iyi hizmeti sunan bir sistem hazırlayacağız. ‘İzmir’in ulaşımında yapay zeka dönemi başlayacak’ diyebiliriz” dedi.