İzmirli mühendis üretti… Deprem için erken uyarı sistemi

Elektrik ve Elektronik Mühendisi Kürşat Yurdagül, deprem erken uyarı sistemi cihazını üretti. Cihazın, 6 Şubat 2023'te meydana gelen Kahramanmaraş depremlerinden önce uyarı vermesinin ardından İstanbul Silivri açıklarında meydana gelen depremde de 9 saniye öncesinden devreye girerek uyarı verdiğini söyleyen Yurdagül, "Cihaz, aynı zamanda deprem sırasında yaşanan patlama, yangın ve asansörde kalmak gibi risklerin de önüne geçmeyi sağlayarak can kaybının önüne geçiyor. Sistem, fay hatlarının üzerinde bulunan sismometreler ile gelen sinyalleri, internet aracılığıyla sunucuya veri olarak yolluyor. Sunucu ise bulunduğu yere yönelik cihazlara verileri iletiyor. Cihaz kurulu olan yerde deprem olmaya başlamadan önce kişiye uyarı veriyor" ifadelerini kullandı.

'UYARI VERME SÜRESİ FAYIN KIRILMA HIZINA VE MERKEZE YAKINLIĞINA BAĞLI'

Cihazın uyarı sisteminin depremin şiddetine göre de ayarlandığını, örneğin 5 ve üzeri şiddetteki depremlerden uyarı alınmak istenirse buna yönelik bir kurulum olduğunu söyleyen Yurdagül, "Cihaza veri ulaşıp uyarı vermeye başladığında da bina dışından doğal gazı, elektriği keser ve asansörü en yakın kata çekerek devre dışı bırakır. Binadaki yanıcı, patlatıcı gibi aktivatörleri tek başına kapatabiliyor. Cihazın depremden önce uyarı verme süresi ise fayın kırılma hızına ve merkeze yakınlığına bağlı oluyor. Örneğin 100 kilometre uzaklıkta bir fay hareket haline geçtiyse ve kırılma hızı 5 kilometre ise cihaz 20 ile 22 saniye öncesinden haber veriyor. Ancak İstanbul'da son yaşanan depremdeki gibi 100 kilometre uzaklıkta olup kırılma şiddeti 8 ve üzerinde bir kilometredeyse süre kısalıp 9 saniyeye düşüyor. Bu, kısa sürede insanların tahliye edilmesi değil, patlama, yangın gibi risklerin önüne geçen ve önlem alınmasını sağlayan bir sistem. Eğer kişi giriş katında ise yine tahliye edilmesi açısından büyük avantaj sağlayabilir" dedi.

'PATLAMA YA DA YANGIN GİBİ DURUMLARIN ÖNÜNE GEÇİYOR'

Ürünün Teknolojik Ürün Belgesi, Yerli Üretici Belgesi ve Uluslararası Standartlar Teşkilatı (ISO) belgesine sahip olduğunu belirten Yurdagül, en son 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinde Adana'daki bir fabrikada bulunan cihazlarına uyarının 82 saniye öncesinden geldiğini ifade etti. Yurdagül, "Böylece yanında bulunan fabrikalarda yangın çıkarken, o fabrikada bir patlama ya da yangın çıkmadı. Tüm bunların önüne geçmiş oluyor. Bu tamamıyla fayın uzaklık mesafesi ve kırılma hızı ile alakalı bir durum. Cihaz aynı zamanda Devlet Malzeme Ofisi'ne bağlı olduğu için de kamu kurumları da kullanabiliyor” ifadelerini kullandı. (DHA)