Kocaoğlu'ndan 'elektrik fabrikası' çıkışı: Biz talibiz!

Kentteki tarihi mirasın korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması adına örnek çalışmalara imza atan İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin, Özelleştirme İdaresi tarafından satışa çıkarılan tarihi Elektrik Fabrikası'nın restorasyonu için iki kez yazılı talepte bulunduğu, ancak bu taleplerine herhangi bir yanıt verilmediği ortaya çıktı. Sanayileşme sürecinde İzmir’in sembol yapılarından biri olan Tarihi Havagazı Fabrikası’nı 2008 yılında restore ederek kentin en önemli cazibe merkezlerinden biri haline getiren İzmir Büyükşehir Belediyesi, Tarihi Havagazı Fabrikası’nın yanında, atıl vaziyette bulunan Elektrik Fabrikası’nın da restore edilerek korunması ve önemli miras olarak gelecek kuşaklara aktarılması konusundaki kararlı duruşunu bir kez daha gösterdi.

Tahsis talebine cevap gelmedi
İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak 11 Ağustos 2016 ve 20 Ocak 2017 tarihinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na yazı yazarak Tarihi Elektrik Fabrikası’nın kente kazandırılması için tahsisini istediklerini belirten İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, "Kentin bu önemli endüstri mirasının göz göre göre kaybolmasına izin veremeyiz.  İzmir 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun ‘taşınmaz kültür varlığı’ olarak tescillediği bu yapıyı restore ederek İzmir’in sosyal ve kültürel yaşantısına kazandırmayı istiyoruz. Bunun için Özelleştirme İdaresi’ne 2016 ve 2017 yıllarında yazı yazarak onarıma yönelik herhangi bir işlem yapılıp yapılmayacağına dair bilgi istedik. Eğer bir uygulama öngörülmüyorsa, yapının ortaklaşa hazırlanacak bir protokolle restore edilerek İzmir’e kazandırılmak üzere tarafımıza tahsisini talep ettik.  Ancak herhangi bir cevap alamadık” diye konuştu.

Kent belleği yok edilmesin
Tarihi Elektrik Fabrikası ile ilgili özelleştirme kararı alınmasının, kent tarihi açısından önemli bir yapının geleceği ile ilgili soru işaretleri yaratacağını vurgulayan Başkan Kocaoğu, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Kentimizin köklü tarihini gün ışığına çıkartmak, tarihi eserlerimizi korumak, restore etmek ve yapısına uygun işlevlerle günlük yaşama katmak için 14 yıldır çalışıyoruz. 11 ören yerindeki kazı çalışmalarına destek vererek tarihimizin gün yüzüne çıkarılmasını sağlıyoruz. Elektrik Fabrikası'nın hemen yanındaki Tarihi Havagazı Fabrikası'nı ise geçmişimizde önemli yer tutan yapıların yaşatılması kararlılığımızın güzel bir örneği olarak 2008 yılında restore ettik ve kentin kültür-sanat yaşamına kazandırdık. 159 yıllık Paterson Köşkü’nü ayağa kaldırıyoruz. Şimdi aynı şeyi Tarihi Elektrik Fabrikası'nda da yapmak istiyoruz. Burası, İzmir’in endüstrileşme tarihi için önemli bir yapıdır. 20 yıldır hiçbir şey yapılmadığı gibi, kamunun elinden çıkarılarak özelleştirilme si, kentin belleğini de yok edecektir. Biz İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak, yapının restore edilerek kentin günlük hayatına kazandırılmasına konusunda ortak çalışma yapmaya hazırız. Bu satış karanının gözden geçirilmesini ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne tahsisini talep ediyoruz.”

90 yıllık tarih
1928 yılında inşa edilen ve deniz suyu kullanılarak kömürden elektrik üretimi yapılan Elektrik Fabrikası'nın yönetimi 1944 yılında İzmir Belediyesi’ne geçti; 1971’de de Türkiye Elektrik Kurumu’na devredildi.  Faaliyetlerine 1989 yılına kadar devam eden yapının mülkiyeti sırasıyla TEK, TEAŞ, Gediz A.Ş ve son olarak da TTA Gayrimenkul A.Ş’ye geçti. İzmir’in endüstri sürecindeki ilk yapılarından biri olan fabrika, üretim faaliyetine son verildikten sonraki süreç içinde kullanılmadı. Atıl vaziyette kalan yapı büyük ölçüde tahrip olarak yıkımın eşiğine kadar geldi.