Nükleer atık direnişine Ukrayna’dan destek

Turist olarak İzmir’e gelen Ukraynalı Olga Kotik, kentin göbeğinde gömülü bulunan ve “İzmir’in Çernobili” olarak adlandırılan nükleer atık alanına ilişkin Gaziemir Belediye Başkanı Halil Arda’nın yaptığı “Duran Adam” eylemini öğrendi. Ülkesinde 36 yıl önce yaşanan Çernobil nükleer felaketinin acılarını yaşayan Olga Kotik, farkındalığa destek olmak adına Duran Adam eyleminin destekçilerinden biri oldu. Başkan Arda ile atıkların bulunduğu alanı gezen Kotik, “21. Yüzyıl’da nükleer atık sorununun hala devam ettiğini, insan hayatını etkileyebilecek kimyasalların hala yurttaşların yanında, yakınında olduğunu ve hükümetin 14 yıl boyunca hiçbir şey yapmadığını duyduğumda şok oldum ve dehşete düştüm. Öylece geçip gidemezdim. Hükümet, paranın, gücün geçici olduğunu, ancak insan hayatının harcanamayacak kadar değerli olduğunu anlamalıdır”

26 Nisan 1986'da, Ukrayna'nın başkenti Kiev'in 130 kilometre kuzeyindeki Çernobil kenti, insanlık tarihinin en korkunç çevre felaketlerinden birine sahne oldu. Pripyat şehri yakınlarındaki Çernobil Nükleer Santrali'nin dördüncü reaktöründe yaşanan patlama sonucu çevreye, 1945'te Hiroşima'ya atılan atom bombasının 50 katına eşit miktarda radyasyon yayıldı. Patlamanın ardından yayılan radyoaktif madde Türkiye dâhil birçok ülkeyi etkiledi. Çernobil nükleer faciası yaklaşık 200 bin kişinin doğrudan ya da dolaylı olarak ölümüne sebep oldu. Yüz binlerce çocuk sakat dünyaya geldi, kanser vakaları arttı. Kazanın etkileri nesiller boyunca sürmeye devam ediyor.

Bu nükleer faciadan etkilenenlerden biri de Çernobil kazasından bir yıl sonra dünyaya gelen Olga Kotik ve ailesi. Çernobil Nükleer Santrali’nde şoför olarak çalışan Olga Kotik’in babası, meydana gelen patlamadan iki gün önce yeterli şoför var gerekçesiyle evine geri gönderiliyor. Olga’nın babası bu sayede Çernobil faciasından kurtuluyor. “Babam eğer eve gönderilmeseydi şu anda ne o ne de ben yaşamıyor olacaktık” diyen Kotik, bölgede yaşayan birçok çalışanın yaşamını yitirdiğini anlatırken gözyaşlarına da hâkim olamıyor.

Faciadan 36 yıl sonra arkadaşıyla birlikte turist olarak Türkiye’ye gelen Olga Kotik, Gaziemir’in Emrez Mahallesi’ndeki radyoaktif atıkları ve Gaziemir Belediye Başkanı Halil Arda’nın yaptığı “Duran Adam” eylemini öğreniyor. Ülkesi Ukrayna’da yaşanan kaza nedeniyle nükleer facianın etkilerini çok yakından bilen Olga Kotik, İzmir’in Çernobil’i olarak bilinen alandaki atıkların temizlenmesi için yapılan eyleme katılma kararı alıyor.

14 yıldır bir şey yapılmaması dehşet verici
Gaziemir’deki nükleer atıkları duyduğunda şok olduğunu ve bu konuya duyarsız kalamayıp eyleme katılma kararı aldığını belirten Olga Kotik, “Bu olay dikkatimi çekti çünkü benim ülkem nükleer konusunda dünyada en büyük acıyı yaşayan ülke. Bu Ukrayna'nın tüm vatandaşları için önemli bir konu. Çünkü tüm vatandaşlarımızın üzerindeki etkisinin ne kadar büyük olduğunu biliyoruz. İnsanlar varsa hatalar da vardır. Sadece birinci öncelik her zaman insan hayatı olmalıdır. 21. Yüzyıl’da bu sorunun hala devam ettiğini, insan hayatını etkileyebilecek kimyasalların hala yurttaşların yakınında olduğunu ve hükümetin 14 yıl boyunca hiçbir şey yapmadığını duyduğumda şok oldum ve dehşete düştüm. Öylece geçip gidemezdim” diye konuştu.

Radyasyon seviyesi 832! Düşünün!
Konuyla ilgili bilim insanlarını yaptığı çalışmalara baktığını ve atıklardan yayılan radyasyon oranını öğrendiğinde inanamadığını dile getiren Olga Kotik, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Radyasyon seviyesini öğrendim ve büyük bir şok yaşadım. Normal radyasyon seviyesi 0,1 iken buradaki oran 832! Düşünün 832. İnsanların sağlıklı ve güvende kalması için bu oranın 50'den fazla olmaması gerekir ve burada yaşayanların hemen yanındaki seviye 832. Bu konu beni çok etkiledi çünkü Çernobil ile ilgili kişisel bir hikâyem var. Babam Sovyetler Birliği'nde şoför olarak çalışıyordu patlamadan iki gün önce yeterli şoför var denilerek eve gönderildi. Babam memleketine döndükten birkaç ay sonra annem hamile kaldı ve belki de babam geri gönderilmeseydi şu an burada durma imkânım olmazdı. Bekçiler ona eve gitmesini, yeterince şoförün olduğunu söylediler. Belki o insanların şimdi çocukları yoktur ve orada çalıştıkları için hayatta bile değillerdir.”

Olga’dan çağrı
Gaziemir Belediye Başkanı Halil Arda’nın atıkların temizlenmesi için verdiği mücadelenin çok önemli olduğunu ifade eden Olga Kotik, “Umarım hükümet bu durumda farklı davranır ve Sovyetler Birliği hükümetimizin hatalarını tekrarlamaz. Çünkü bu insanların hayatları tehlikede ve hastalıklarla karşı karşıyalar. Dünya teknolojik olarak çok ilerledi. Umarım hükümet bu teknolojiyi kullanarak burayı bir an önce temizler” dedi.