Yaşamı tehdit eden ihmal zinciri: 'Zehir dönüşüm' yangınları!

Efe Can TAN/GERÇEKİZMİR - Türkiye'de plastik geri dönüşüm fabrikalarında çıkan yangınların sayısı katlanarak artıyor. 

Alevler 2019 yılında 33 fabrikayı sararken, bu sayı 2020'de 65, 2021 yılında ise 121'e çıktı. Çıkan yangınlarına ardından gözler denetim mekanizmasına ve ihmal iddialarına çevrildi. 

Yangınlar ekosistemin yanı sıra insan sağlığını da etkilerken yangınlar sonucu atmosfere salınan dioksin, furan, kalıcı organik kirleticiler, alev geciktiriciler, ağır metallerin toprağa, besin zincirine ve hatta içme suyuna kadar karışması büyük bir paniğe neden oluyor.

İzmir'in Bornova ilçesinde geçtiğimiz günlerde çıkan yangın konuyu yeniden gündeme getiriken, TMMOB (Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği) Kimya Mühendisleri Odası Ege Bölge Şubesi Başkanı Fatma Mehlika Koç'tan önemli açıklamalar geldi. Kimya Mühendisleri Odası Başkanı Koç fabrikaların yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğinin altını çizdi.

YANGINLARIN NEDENİ İHMAL!
Koç şöyle konuştu: Yangınların artmasının nedeni ilgili fabrikaların yönetmelikteki yükümlülükleri yerlerine getirmemeleri. Çalışanlara eğitim verilmesi gerekiyor örneğin, bir yangın söndürme sisteminin kurulması lazım. Bunlar var mı yok mu? Bunların ruhsatlandırma aşamasında zaten kontrol edilmesi gerekir ve eksik varsa ruhsat verilmemesi gerekir. Demek ki eksiklikler var ve burada önlemler alınmamış ki sık sık yangınlar çıkıyor. Ayrı ayrı depolanması gerekiyor atıkların kartonların veya o metan gazı sıkışmasından dolayı da yangın çıkabilir ama nedeni ihmal! Gerekli önlemlerin alınmaması ve devlet otoritesi tarafından denetlenmemesi. Bunlar çok önemli tesisler çok detaylı yönetmelik var bununla ilgili…

SAĞLIĞIMIZI OLUMSUZ ETKİLİYOR!
Geri dönüşüm fabrikalarında çıkan yangınların insan sağlığını da kötü etkilediğini aktaran Koç, "Yangınlar hava kirliliğine neden oluyor elbette atmosfere zehirli gazlar, emisyon gazları veriliyor. Bunlar da hava kirliliği yapıyor. Tarıma ve tarımsal ürünleri etkiliyor dolayısıyla sağlığımızı da olumsuz etkiliyor. Fabrikalarda atık balyalarının belirli uzaklıklarda olması gerekir aksi takdirde bunlarda birikme ile metan gazı oluşabilir’’ dedi. 

YÖNETMELİK NE DİYOR?
Geri dönüşüm fabrikalarının çalışmasının denetimi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı İl Müdürlükleri’nin sorumluluğunda. İlgili yönetmelikte altılı çizilen noktalara göre atık işleme tesislerinde anlık bulundurulabilecek atık miktarı kapasite raporunda yer alan yıllık atık tüketim miktarını geçmemesi gerekiyor. 

Yine yönetmeliğe göre atıkların bekletileceği alanın meteorolojik olayların etkilerine karşı da en az üç tarafının yapı malzemesi ile kalıcı olacak şekilde kapatılması gerekiyor. Bu alınacak önlemle yaz aylarında sıcakların etkisiyle maddelerin tutuşmasının önüne geçilebileceğinin altı çiziliyor. 

Öte yandan atıkların özellikleri dikkate alınarak ayrı ayrı bekletilmesi de yöneetmelikte belirtilen maddeler arasında. 

Yönetmelikte belirtilenlar arasında yangın ihtimaline karşı atık balyalarının belirli uzaklıkla istiflenmesi de var.