Balçova Termal raporunda Sayıştay'dan uyarı: Pazarlık değil, ihale yap!

Efe Can TAN/GERÇEKİZMİR - Kurumları mali bakımdan denetleyen Sayıştay İzmir Valiliği tarafından işletilen Balçova Termal Turizm ve Otelcilik şirketine ait 2023 faaliyetlerine ait raporunu yayınladı.

Raporda kurum ile ilgili 12 bulguya yer verildi.

İHALE YERİNE PAZARLIK!

Raporda ihale usulü ile gerçekleştirilmesi gereken işlerin pazarlık usulü ile gerçekleştirildiğine dikkat çekildi.

Açıklamada, “Şirket tarafından, belli istekliler arasında ihale usulü ile gerçekleştirmesi gereken etüt yaptırılması ve proje hazırlanmasına ilişkin işin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin (b) bendine kapsamında pazarlık usulüyle gerçekleştirildiği görülmüştür. Yapılan incelemede ise yukarıda bahsedilen limitin üstünde kalmasına rağmen, Şirket tarafından, 04.07.2022 tarihinde ihalesi yapılan ve 2023 yılında halen devam etmekte olan, 4.721.500,00 TL yaklaşık maliyetli “Balçova Termal Otel ve Kongre Merkezi Etüt Proje Hazırlanması İşi”nin Kanunun 21-(b) maddesi kapsamında pazarlık usulüyle ihale edildiği görülmüştür. Kamu idaresi cevabında, ihalenin YİKOB ile işbirliği yapılarak gerçekleştirildiğini, projeye henüz başlanılmadığını ve herhangi bir ödeme gerçekleştirilmediğini, ihalenin sadece usul yönünden uygun olmadığını belirtmiştir. Sonuç olarak, etüt ve proje hazırlanması işi yapısı gereği uzmanlık gerektiren bir iş olup yaklaşık maliyeti bahsedilen limitin üstünde olan işlerin, İdare tarafında yapılacak ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda asgari yeterlilik koşullarını sağlayanlara gördürülmesi gerekmektedir” ifadeleri yer aldı.

BİR İHALE UYARISI DAHA!

Raporda yer alana bir diğer bulguda ise, “Şirket tarafından yapılan bazı yapım işlerinin, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nda öngörülen temel ihale usulleri olan açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü ile ihale edilmesi gerekirken kısımlara bölmek suretiyle istisna hükümleri kapsamında gerçekleştirildiği görülmüştür” ifadesi yer aldı.

Açıklamanın devamında, “Şirket tarafından yaptırılan yapım işleri parçalara bölünmüş, 4734 sayılı Kanun'un 3-g maddesi kapsamında mal ve hizmet alımı gibi değerlendirilerek yıl içerisinde yakın tarihlerde ve sürekli tekrarlanan mal alımı ve hizmetlerle gerçekleştirilmiştir. İdare tarafından verilen cevapta, işçilik ve malzemenin farklı kaynaklardan temini ile kamu kaynağının etkili, ekonomik ve verimli şekilde kullanıldığı, bu suretle maliyetlerin asgari seviyeye düşürüldüğü, bundan böyle nasıl bir yol izleneceğinin yönetim kurulunda gündeme alınacağı ifade edilmiştir. Her ne kadar İdare etkili, ekonomik ve verimli davrandığını ifade etse de bulgu konusu işin parçalara bölünerek yapılmasının daha ekonomik olduğuna ilişkin bir kanıtlayıcı vesika veya çalışma sunulmamıştır. Kaldı ki kamu kurumları Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilmiş kanunlarla bağlıdır. Kanunlara aykırı inisiyatif alınamayacağı açıktır. Sonuç olarak Şirket tarafından yapılan işlerin, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nda öngörülen “temel ilkeler” çerçevesinde yine aynı Kanun'da düzenlenen usul ve esaslara göre yaptırılması gerekmekte olup Kanun'da belirtilen temel ihale usulleri ile yapılması gereken yapım işlerinin 3-g maddesi kapsamında yapılmaması gerekmektedir” denildi.

FAİZİ TAHSİL ET!

Raporda yer alan bir başka bulguda, “Şirketin “12 Ticari Alacaklar” hesap grubunda kayıtlı bulunan ve vadesinde tahsil edilemeyen alacakları için gecikme faizi tahakkuk ettirilmediği, sadece asıl alacağın muhasebe kayıtlarında bulunduğu, bu hesapta kayıtlı bulunan ancak vadesi geçtikten sonra ödenenler için faiz alınmadığı tespit edilmiştir. Tekdüzen muhasebe sistemimiz tahakkuk esasına dayanmaktadır. Tahakkuk esasında işlemler ve olaylar, nakit akımlarının ne zaman olduğuna bakılmaksızın, ortaya çıktıklarında kaydedilmesi gerekmektedir. Kamu idaresi cevabında, kiracıların mağduriyetlerini artırmamak ve ticari ilişkilerin devamlılığını sağlamak üzere faiz tahakkuk ve tahsilatının yapılmadığını, 2024 yılında geciken alacaklar için sözleşme şartlarının uygulanacağını belirtmiştir. Sonuç olarak, sözleşme hükümlerinin zamanında yerine getirilmemesine bağlı olarak ortaya çıkan ve Şirket açısından sözleşmeye bağlı bir alacak haline gelen gecikme faizi tutarlarının asıl alacak gibi nakit akışına bağlı olmaksızın muhasebe kayıtlarına alınması ve tahsil edilmesi gerekmektedir” açıklaması yapıldı.

GEÇİCİ GÖREVLENDİRME UYARISI!

Sayıştay’ın raporundaki bir diğer bulguda, “Farklı kamu kurumlarında görevli memur ve işçi statüsündeki kamu görevlilerinin Şirkete geçici görevlendirme ile görevlendirildikleri görülmüştür. Anayasanın “Kamu hizmeti görevlileriyle ilgili hükümler” ana başlıklı ve “Genel ilkeler” alt başlıklı 128’inci maddesinde; Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin, genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle yürüteceği belirtilmiştir” açıklaması yapıldı.

Devamında, “Anılan Kararname hükmü kapsamında İzmir Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığında görevlendirilen kamu görevlilerinin, daha sonra geçici görevle Şirkette görevlendirildiği görülmüştür. Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri kapsamında, kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri yerine getirmekle görevli kamu görevlilerinin özel hukuk tüzel kişisi olan şirketlerde kurumlarını temsilen üstlenecekleri görevler haricinde görevlendirilmesinin hukuki dayanağı bulunmamaktadır. İdare tarafından verilen cevapta, konunun yönetim kurulu toplantısında değerlendirileceği ifade edilmiştir. Sonuç olarak, Şirketin personel ihtiyacını herhangi bir kamu kurumunda kamu görevlisi olmayan kişilerden karşılaması gerekmektedir” denildi.